Slot : Hoofstuk 7

• DOI: 10.10520/EJC74069
• Author: J.J. Henning
• Published date: 01 January 2007
• Pages: 180-182
• Date: 01 January 2007

HOOFSTUK 7

SLOT

In die taakstelling is ten doel gestel om die trefpunt te identifiseer

waar die privilegia militum die eerste keer blywend die vorm aanneem

van ’n moratorium in regstegniese sin. Dit veral aangesien dit blyk

dat die identifisering van vroeëre regsfigure as moratoria nie die vuur-

proef van wetenskaplike ontleding kan deurstaan nie en merendeels

veel eerder ’n algehele kwytskelding of aflating daarstel, as ’n blote

skuld- of betalingstilstand of ’n prosesregtelike verademing.

’n Duidelike voorbeeld van so ’n regshistories onbetwiste trefpunt word

deur die Romeins-Hollandse reg verskaf. Dit is naamlik die agtereen-

volgende voorskrifte in die Edik van Karel V van 20 Oktober 1547,

artikel 12 van die Placcaet Raeckende alle Leger-Personen van 7

Mei 1630 en die plakkaat van die State-Generaal van 8 Desember

1665 wat ’n opskorting van sekere regsprosesse teen soldate gereël het.

Alhoewel daar gewag gemaak is van vroeëre voorbeelde van so

’n trefpunt in die Oud-Franse reg, is en word die spesifieke Franse

tegniek om individuele moratoria aan krygsliede te verleen nie in die

Romeins-Hollandse of die Suid-Afrikaanse reg aangewend of nagevolg

nie.Ook die Duitse gebruik om eerder restitutio in integrum met

retrospektiewe werking toe te staan as ’n pro-aktiewe algemene

moratorium, het nie aftrek gekry nie. Trouens, ’n aanmerklike aantal

standpuntinnames deur Franse juriste oor die nie-navolging van

Romeinsregtelike privilegia het nie byval onder tydgenootlike Romeins-

Hollandse skrywers gevind nie.Dit skep die indruk dat die Neder landse

krygsman ten aansien van sivielregtelike beskerming beter daaraan

toe was as sy Franse eweknie.Groenewegen se minagtende eva-

luering en lae dunk van die karakter en moraliteit van die tipiese

krygsliede van sy tyd doen nie noodwendig aan hierdie gevolgtrek-

king afbreuk nie.Dit mag egter deels verklaar waarom die Neder-

landse soldaat nie so besonder geprivilegeerd was as sy Romeinse

voorganger nie. So ’n gevolgtrekking veronderstel egter ’n direkte

verwantskap tussen status en aansien aan die een kant en juridiese

bevoorrregting aan die ander kant.

Die kritieke trefpunt tussen moratorium en privilegie, wat in die

studie ten doel gestel is, is duidelik hoofstuk 5 geïdentifiseer.

Artikel 10 van die Wet voor de Krijgsdienst der Z A Republiek 2 van

1883 asook die tersaaklike bepalings van De Krijgs- en Komman-

dowet 10 van 1899 van die Oranje-Vrystaat en die Wet voor den

Krijgsdienst in de Z-A Republiek 1898 herinner tot ’n gewisse mate

aan die voorskrifte van die Edik van Karel V van 20 Oktober 1547,

die plakkaat van die Prins van Oranje van 7 Mei 1630, die plakkaat

180