S v Setnoboko

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Flemming R en Kotzé Wn R
• Judgment Date: 02 April 1981
• Hearing Date: 02 April 1981
• Court: Orange Free State Provincial Division

Flemming, R.:

Die beskuldigde is tereg skuldig bevind aan oortreding van art 2 (a) van Wet 41 van 1971. Hy is gevonnis tot vyf jaar gevangenisstraf B waarvan drie jaar opgeskort is vir vyf jaar op voorwaarde dat die beskuldigde nie weer skuldig bevind word aan dieselfde oortreding wat gedurende die opskortingsperiode gepleeg word nie. Die beskuldigde, 'n 27-jarige eerste oortreder, mag gevolglik genoodsaak wees om ivm 300 gram dagga 'n vonnis van vyf jaar gevangenisstrafuit te dien.

C 'n Faktor wat tot die hersieningsnavraag gelei het, is die indruk uit die oorkonde dat die landdros - soortgelyk aan verskeie gevalle wat onlangs voorgekom het - onder die indruk was dat 'n minimum vonnis geld maar dat by versagtende omstandighede 'n mate van verligting toegestaan kan word. Nadat die bepalings van art 7 van die betrokke Wet "verduidelik" is en die D beskuldigde die hof toegespreek het, is 'n spesifieke bevinding van bepaalde versagtende omstandighede afsonderlik genotuleer, naamlik:

"(1)

Beskuldigde se persoonlike omstandighede;

(2)

die feit dat beskuldigde 'n eerste oortreder is."

Die periode van gevangenisstraf het dan ook presies ooreengestem met die minimum vonnis wat voorheen gegeld het. Die landdros sê nou in sy redes E dat hy vyf jaar gevangenisstraf as 'n gepaste straf beskou het en

"omdat daar versagtende omstandighede teenwoordig was, het die hof besluit om drie jaar gevangenisstraf vir 'n tydperk op te skort. 'n Verdere doel wat die opskorting van 'n deel van die vonnis betref, is om 'n swaard oor die beskuldigde se kop te hang om te probeer verhoed dat hy weer dieselfde F misdaad in die toekoms pleeg."

Die landdros is ook gevra omtrent sy besluit om vyf jaar as opskortingstermyn te bepaal. Dit skyn asof sommige landdroste geen ander termyn bepaal nie behalwe miskien in gevalle wat nie op hersiening kom nie. Die landdros se redes is essensieel dat die opskortingsperiode op die datum van vonnisoplegging begin loop en dat hy G 'n drie jaar periode na die ontslag uit die gevangenis wou hê

"waarin beskuldigde hom sal kan bewys en die drie jaar gevangenisstraf wat oor sy kop hang moet dan nie alleen vir hom beskerm nie maar ook die gemeenskap teen die gebruik van die euwel wat beskuldigde aan hulle verskaf".

Ten eerste is vyf jaar gevangenisstraf vir hierdie geval te veel. Vgl, H bv, S v Thaele 1979 (4) SA 1039 (K); S v Oliphant (hersieningsaak 854/80) waar hierdie Hof vier jaar gevangenisstraf opgelê het waarvan een jaar opgeskort is, in verband met 38 kg dagga; S v Phangoa (appèl 42 van 1980) waar vir 35 kg dagga drie jaar gevangenisstraf opgelê is met een jaar opgeskort. Onlangse vonnisse deur landdroste opgelê sluit in: nege maande gevangenisstraf ten aansien van 280 gram dagga

Flemming R

vir 'n 32-jarige oortreder te Welkom; twee jaar waarvan een jaar opgeskort A is vir 519 gram waarmee te Bloemfontein handel gedryf is deur 'n 42-jarige man wat agt nie-soortgelyke vorige oortredings gehad het. Vyf jaar gevangenisstraf kan uiteraard gepas wees. In S v Mabuya 1979 (3) SA 1070 (A) is so 'n vonnis opgelê vir hoeveelhede wat wissel tussen nege sakke en 40 sakke dagga vir 'n appellant wat stelselmatig en op groot B skaal handel gedryf het deur aansienlike hoeveelhede stelselmatig, in 'n groot area, te verkoop. 'n Verdere verstelling is gemaak vir die kumulatiewe effek van die elf vonnisse. In S v Chuma 1980 (1) PH H68 (A) is 10 jaar gevangesstraf waarvan twee jaar opgeskort is, vir 'n 44-jarige eerste oortreder opgelê wat in 534, 6 kg handel gedryf het.

C Die hoeveelheid dagga en die beskuldigde se ouderdom is vanselfsprekend nie die enigste faktore nie. In hierdie geval is daar niks besonders wat 'n besondere swaar vonnis regverdig ten aansien van die dagga wat in die beskuldigde se besit gevind is en wat hy, soos aanvaar moet word, besit het vir die doel van verkoop nie. Ek meen dat 'n vonnis van vyf jaar D gevangenisstraf vir die bepaalde...