Konsep Maatskappywetsontwerp 2007 : sekere opmerkings in verband met verteenwoordiging : hoofstuk 9

• Pages: 220-247
• Date: 01 January 2008
• Author: Pierre Jacques Rabie
• Published date: 01 January 2008
• DOI: 10.10520/EJC74100

220

HOOFSTUK 9

KONSEP MAATSKAPPYWETSONTWERP 2007:

SEKERE OPMERKINGS IN VERBAND MET

VERTEENWOORDIGING

9.1 Doelwit en werkswyse

Die doel van hierdie hoofstuk is om die bepalings rakende verteen-

woordiging in die Konsep Maatskappywetsontwerp1 van 2007 in oën-

skou te neem, en om korliks kommentaar daarop te lewer. Dit moet

in gedagte gehou word dat die Wetsontwerp eers in Februarie 2007

vir openbare kommentaar gepubliseer is en dat sekere dele van die

Wetsontwerp nog nie gef‌inaliseer is nie.

Die werkswyse is om eerstens ’n kort inleiding van die aanloop tot die

publikasie van die Wetsontwerp van 2007 te gee. Daarna word die

algemene veranderinge wat deur dié Wetsontwerp teweeg gebring

word ontleed. Derdens word die interpretasie van die Wetsontwerp

bespreek en ook die posisie rondom voorinlywingskontrakte soos

deur dit gereël. ’n Bespreking van die openbaarmakingsbeginsel, die reg-

status van maatskappye sowel as die geldigheid van maatskappy-

handelinge word hierna onderneem. Die invloed wat die Wetsontwerp

op die leerstuk van toegerekende kennis, die Turquand-reël sowel as

die estoppelleerstuk het word in die laaste instansie bespreek.

9.2 Inleiding

Die laaste omvattende hersiening van die Suid-Afrikaanse Maatskap-

pyereg het in 1973 plaasgevind. Sedertdien het die Suid-Afrikaanse

korporatiewe landskap ingr ypend verander en ontwikkel. Die Suid-

Afrikaanse ekonomie het byvoorbeeld verskeie veranderinge na die

1994 verkiesing ondergaan. Hierdie veranderinge behels onder meer

strukurele aanpassings, die belangrikheid van elektroniese kommu-

nikasie, veranderende markte, korporatiewe mislukkings en skandale,

swart ekonomiese bemagtiging sowel as die handhawing van ’n ge sonde

ekonomiese groeikoers. Die enkele grootste verandering en ook uit-

daging waarmee die Suid-Afrikaanse ekonomie egter gekonfronteer

word, is om van ’n ekonomies geïsoleerde ekonomie te verander

na ’n ekonomie wat ten volle geïntegreerd is in die wêreldekonomie.

Hierdie transformasieproses word egter bemoeilik deur die feit dat die

Suid-Afrikaanse korporatiewe wetgewing verouderd, uiters forma lis-

ties, krediteur-georiënteerd en oor-gekriminaliseerd is, terwyl inter-

1 Daar word na die Konsep Maatskappywetsontwerp van 2007 as “die Wets-

ontwerp” in hierdie hoofstuk verwys.

221

nasionale jurisdiksies breedvoerige hersiening en verandering in die

laaste dertig jaar ondergaan het.2

Vir die Suid-Afrikaanse ekonomie om sy volle potensiaal te bereik word

daar sekere regulatoriese maatreëls in die vorm van wetgewing vereis.

Dit is van kardinale belang dat hierdie maatreëls in pas is met soorge-

lyke maatreëls wat geld by Suid-Afrika se grootste handelsvennote.

Dit het dus noodsaaklik geword dat Suid-Afrika se ondernemingsreg

hersien moes word. Hierdie hersieningsproses3 is van stapel gestuur

deur die Departement van Handel en Nywerheid met die resultaat van

hierdie proses wat die promulgasie van die Wetsontwerp van 2007 is.

Die volgende aanhaling word in die verduidelikende memorandum4

tot die Wetsontwerp aangetref, en vat die oogmerk van die Departe-

ment van Handel en Nywerheid met die hersiening van die Korpora-

tiefreg in Suid-Afrika gepas saam:

It is not the aim of the dti simply to write a new Act by unrea-

sonably jettisoning the body of jurisprudence built up over more

than a century. The objective of the review is to ensure that the

new legislation is appropriate to the legal, economic and so-

cial context of South Africa as a constitutional democracy and

open economy. Where current law meets these objectives, it

should remain as part of company law.”

9.3 Algemene veranderings

Die 2007 Wetsontwerp stel ’n radikale afwyking van die 1973 Maat-

skappywet daar, deurdat in wese ’n totaal nuwe Maatskappywet

geskep word. Enkele interessante veranderinge gaan kortliks in die

paragrawe wat volg bespreek word.

2 Bekendstelling van die Maatskappywetsontwerp 2007:3.

3 Die proses is in 2004 van stapel gestuur met die publikasie van ’n Ned-

lac besprekingsdokument. Die besprekingsdokument is opgevolg deur

werkswinkels in al 9 provinsies en onderhandelings met staatsde par-

temente (Junie tot September 2004). In Junie 2005 is ’n interne beleids-

dokument geformuleer. Die instruksies om die wetgewing op te stel is

van Maart tot Junie 2005 gef‌inaliseer. Die Wetsontwerp is stuksgewys

opgestel terwyl daar terselftertyd gesprekke met plaaslike en interna-

sionale deskundiges plaasgevind het. Die Wetsontwerp is in Julie 2006

aan fokusgroepe vir kommentaar voorgelê en in Oktober 2006 gef‌inali-

seer en aan die kabinet voorgelê. In Februarie 2007 is die Wetsontwerp

vir openbare kommentaar gepubliseer. Sien Bekend stel ling van die

Maatskappywetsontwerp 2007:8.

4 Bladsy 6.