Inleiding. Hoofstuk 1

• Published date: 01 January 2000
• DOI: 10.10520/EJC73629
• Date: 01 January 2000
• Pages: 1-8
• Author: J.G. Van der Merwe

HOOFSTUK 1

INLEIDING

1.1 Inleiding

Die beginsel van verslagdoening oor die beheer en bestuur van

bates van ’n ander persoon, is so oud soos die mensdom self. Die

Bybel se gelykenis van die muntstukke, soos opgeteken in

Matteus 25, vertel van die verslagdoening deur slawe aan hul

eienaar van hul bestuur en beheer van sy eiendom.

Die wyse waarop bestuur en verslagdoening plaasvind, moes

noodwendig oor die eeue heen aanpas by veranderende

omstandighede. So byvoorbeeld het Charlemagne, heerser in die

sewende en begin agtste eeu oor groot dele van Europa, teen die

jaar 780 n.C. ’n nuwe stelsel van verslagdoening ingestel as maat-

reël vir die bekamping van bedrog in die provinsies onder sy

beheer. Hierdie stelsel het die gebruik van twee reisende gesante

behels – een van die staat en een van die kerk (vir oor-en-weer

kontrolering) – wat op ’n roterende basis die provinsies besoek om

die finansiële rekords na te gaan en aan die koning verslag te

doen (Winston 1968:63-65).

Soos in die dae van Charlemagne, is die stelsel van korporatiewe

beheer die afgelope dekade ook aan veranderings onderworpe.

Faktore soos die volgende het hiertoe bygedra:

•openbare druk vir verbeterde finansiële verslagdoening;

•die eise en verwagtinge van ’n al groter wordende groep be-

langhebbendes;

•die verhoogde bewuswording van direkteure se pligte en ver-

antwoordelikhede;

•die verwagtingsgaping, synde die gaping tussen dit wat deur

die gebruikers van finansiële jaarstate en ander belangheb-

bendes van die ouditeur verwag word en dit wat deur die oudi-

teur in werklikheid gelewer word.

Die ontnugtering met die bestaande korporatiewe beheer word

duidelik weerspieël in die verskyning én die inhoud van verskeie

verslae van ondersoekkommissies soos:

(a) die Report of the National Commission on Fraudulent

Financial Reporting, die sogenaamde Treadway-verslag, wat

in 1987 in die Verenigde State van Amerika (VSA) verskyn

het;

1