Inleiding : Hoofstuk 1

• Date: 01 January 2007
• Author: J.J. Henning
• Published date: 01 January 2007
• Pages: 1-11
• DOI: 10.10520/EJC74075

HOOFSTUK 1

INLEIDING

1.1 Inleiding

Die ingewikkelde en eng verweefde krediet-ekonomie van moderne

kapitalistiese stelsels is gevestig op ’n fondament van publieke

vertroue, waarvan ’n haalbare, standhoudende en ewewigtige sis-

teem van regsreëls ten aansien van veral die vermoënsregte van

individue ’n onmisbare bindstof vorm. Word hierdie fondament egter

geskud deur twyfel oor die ekonomiese gesondheid of standvastig-

heid van die struktuur, bly die positiewe werking van bindingspoten-

siaal van die regsreëls ook nie ongeaffekteer nie. Inteendeel, dit kan

selfs as ’n wesenlike bron van swakheid en ametrie dien. Dit kan

die struktuur so rigied saambind dat die gevaar van ineenstorting

imminent en onafwendbaar is, tensy die sisteem aan ’n mate van

verslapping onderwerp word. Die aanvaarding van ’n beginsel van

elastisiteit of toeskietlikheid, wat in normale omstandighede die

vrye vloei van krediet nadelig kan affekteer, word ’n noodsaaklikheid

in krisistye. Vir talle eeue lank, moontlik selfs oor ’n tydperk van by-

kans twee millenia, het die Westerse beskawing van buitengewone

deviese of billikheidsremedies gebruik gemaak om diegene tegemoet

te kom wat as gevolg van omstandighede buite hul beheer nie in staat

is om hul verpligtinge reëlmatig na te kom nie en om sodoende

metdien ’n ineenstorting van die onderliggende kredietstruktuur van

die volkshuishouding te besweer.3Hierdie deviese of regsfigure staan

generies bekend as moratoria, hoewel almal nie noodwendig st reng

regstegnies as sodanig te tipeer is nie.

Wat linguistiese herkoms betref, is die Afrikaanse woord moratorium

oorgeneem uit Latyn.4Op sy beurt is die Latynse term moratorium

en Romanistiese regsterme soos moratoria praescriptio en

rescriptum moratorium afkomstig van die naklassieke adjektief mora-

1

3Feller “Moratory legislation: A comparative study” 1933 Harvard Law

Review1061.

4Kritzinger en Labuschagne Verklarende Afrikaanse woordeboek (1982)

621; Schoonees, Swanepoel, Du Toit en Booysen (reds) Verklarende

handwoordeboek van die Afrikaanse taal (1965) 553; De Villiers, Smuts

en Eksteen Kernwoordeboek van Afrikaans (1968) 331; T

erblanche en

Odendaal Afrikaanse woordeboek (1966) 646. Sien ook Baale Hand-

boek van vreemde woorden, uitdrukkingen (1877) 714; Koenen en

Drewis Verklarende handwoordeboek der Nederlandse taal (1966) 853;

De T

ollenaere en Persijn Nieuw handwoordenboek der Nederlandse

taal (1985) 645.