Inleiding

• DOI: 10.10520/EJC74108
• Published date: 01 January 2008
• Pages: 1-9
• Date: 01 January 2008
• Author: Pierre Jacques Rabie

1

HOOFSTUK 1

INLEIDING

1.1 Onderwerp van studie

Die onderwerp van hierdie studie is die ontleding van die verteenwoor-

digingsreg soos dit binne maatskappyregtelike verband aanwending in

Suid-Afrika vind. Dit word gedoen deur die onderneming van ’n regs-

historiese sowel as ’n regsvergelykende studie. In die regs historiese

studie word die gemeenregtelike1 posisie ontleed, statu têre bepa lings

in hierdie verband bestudeer en moontlike oplossings word voor gestel

vir gebreke geïdentif‌iseer in hierdie vertakking van die Suid-Afrikaanse

ondernemingsreg. Die regsvergelykende gedeelte bevat ’n ondersoek

na die toepassing van die verteenwoordigingsreg soos dit aanwen ding

vind in korporatiefregtelike verband binne die Anglo-Amer ikaanse reg-

stelsels. Spesif‌ieke aandag word geskenk aan die regsposisies in

Engeland, Australië en die Verenigde State van Amerika.2

1.2 Doel van studie

Die doel van die studie is om eerstens die Suid-Afrikaanse ver teen-

woordigingsreg, sover dit maatskappye geregistreer in terme van die

Maatskappywet 61 van 19733 aanbetref, te evalueer ten einde gebreke

te identif‌iseer en analiseer. Tweedens sal daar gepoog word om deur

middel van evaluering deur ’n regsvergelykende studie op lossings vir

hierdie gebreke voor te stel.

1 Die gemeenregtelike posisie in Suid-Afr ika jeens verteenwoordiging

was oorspronklik in wese die er kenning van die Romeins-Hollandse

posisie aangaande direkte verteenwoordiging gekoppel aan die om-

vangryke stel reëls in verband met die verhouding tussen die verteen-

woordiger en die prinsipaal. Die verhouding tussen prinsipaal en ver-

teenwoordiger is slegs in breë trekke in die Romeins-Hollandse reg

gereël. Daar het ’n sterk behoefte aan die ontwikkeling van die ver-

teenwoordigingsreg in Suid-Afrika ontstaan. Hierdie behoefte het tot

gevolg gehad dat daar na die Engelse reg gegryp is, instede dat daar

by kontinentale stelsels (wat ’n nouer verbintenis met die Romeins-

Hollandse reg het) vir hulp aangeklop is. Dit het tot gevolg dat alhoewel

die Suid-Afrikaanse ver teenwoordigingsreg ’n Romeins-Hollandse

basis het, dit sterk deur die Engelse reg beïnvloed is. Hierdie verbas-

tering het tot die ver r y king van die Suid-Afrikaanse verteenwoordig-

ingsreg gelei. Daar word ongelukkig verskeie probleme ondervind en

die vraag kan baie beslis gevra word of die kool werklik die sous werd

was? Sien Joubert 1979:17-18; Trust Bank van Afrika v Eksteen 1964

3 SA 402 A; Baumann v Thomas 1920 AD 428; Blower v Van Noorden

1909 TS 890; Van Blommenstein v Holliday 1904 SC 11.

2 Hierna VSA.

3 Hierna Maatskappywet.