Die aanvaardingsvereiste in lewensversekeringskontrakte

• Date: 01 January 2015
• DOI: 10.10520/EJC173474
• Pages: 17-35
• Published date: 01 January 2015
• Author: Rika Van Zyl

17

Die aanvaardingsvereiste in

lewensversekeringskontrakte

Rika van Zyl

LLB LLM Nagraadse Diploma in Finansiële Beplanning

Lektor by Sentrum vir Finansiële Beplanningsreg, Universiteit van die Vrystaat

SUMMARY

Acceptance Requirement in Life Insurance Contracts

In the South African stipulatio alteri it is a requirement that the beneficiary

must accept the benefit in order for his right to vest. This is against the

“privity of contract” doctrine where one may not put the beneficiary of a

life insurance contract under any obligations. It seems, however, that the

obligation of acceptance by the beneficiary has become set in the South

African law through our old writers and legislation that failed to interpret

the principle clearly and resulted in a unique application of the agreement

on behalf of a third party in South Africa. A distinction must also be drawn

between revocable and irrevocable life insurance contracts and the impact

thereof on the acceptance by the beneficiary. The moment of acceptance

by the beneficiary has important implications for the application of the

rights for the beneficiary. Acceptance by the beneficiary before the death

of the life insured, seems to have no effect, and no rights vest for the

beneficiary. It is only after the death of the life insured that the nominated

beneficiary can accept, and with this a right immediately vests in the

beneficiary. The question of what the beneficiary must accept, may be

seen as nugatory as this is confirmation that acceptance by the beneficiary

should not be an obligation or a requirement before the right vests.

Otherwise, the third party creates a right for himself by his actions, which

is not the intention of a contract in favour of a third party. A look at English

law might shed some light on the South African position because of the

fact that they implemented a set of formal rules regarding a contract in

favour of a third party. It is suggested that South Africa should also include

a set of formal rules in legislation to govern the unique South African

application of the stipulatio alteri.

1 Inleiding

Lewensversekering word algemeen in die praktyk gebruik. Daar is egter

praktiese probleme waar ’n begunstigde in die polis benoem word om

die opbrengs van die polis te ontvang in plaas daarvan dat die polishouer

dit ontvang.1 Die grootste kwessie vir bespreking is die Romeins-

Hollandse beginsel wat met hierdie tipe polis verband hou. Waar ’n

begunstigde in ’n lewensversekeringskontrak benoem word, word die

kontrak in die Suid-Afrikaanse reg gesien as ’n ooreenkoms ten behoewe

1 In die artikel word aanvaar dat die polishouer ook die lewensversekerde en

premiebetaler is.

How to cite: Van Zyl ‘Die aanvaardingsvereiste in lewensversekeringskontrakte’ 2015 De Jure 17-35

http://dx.doi.org/10.17159/2225-7160/2015/v48n1a2

18 2015 De Jure

van ’n derde party, oftewel ’n stipulatio alteri. Hierdie beginsel, wat van

die Romeins-Hollandse gemenereg afkomstig is behels dat die promittens

en die stipulans ’n ooreenkoms sluit ten einde die voordeel wat uit die

kontrak voortspruit, aan ’n derde party, die begunstigde, voortspruit, en

nie aan die stipulans self nie.2

Wat egter in Suid-Afrika as ’n stipulatio alteri aanvaar word, blyk te

verskil van die oorspronklike toepassing van die stipulatio alteri. Volgens

die stipulatio alteri-beginsel is die derde party nie veronderstel om ’n

aktiewe party tot die ooreenkoms te wees nie, en hoef die derde party

selfs nie bewus te wees van die benoeming nie.3

Die Suid-Afrikaanse toepassing van die beginsel behels egter dat

wanneer hierdie voordeel uit die polis betaalbaar word, dit deur die

promittens aan die derde party aangebied word en die derde party dan

die geleentheid het om die voordeel te aanvaar of te verwerp. Die wese

van die ooreenkoms ten behoewe van ’n derde party is dat die derde

party nie deur sy eie aksie vir hom ’n reg tot die voordeel behoort te skep

nie. Die verpligting wat op die begunstigde geplaas word om die voordeel

te aanvaar of te verwerp, moet dus ondersoek word om vas te stel of

hierdie verpligting geldig is.

Hierdie bydrae kyk gevolglik na beginsels wat sodanige verpligting

verbied, en loods ook ’n dieper ondersoek na die betekenis van die

stipulatio alteri in terme van die aanvaardingsvereiste. Daar word ook

oorweeg of die Engelse reg ’n beter oplossing bied vir die probleem van

’n aktiewe derde party in die stipulatio alteri.

2 Aanvaarding deur die Begunstigde: Geëvalueer

deur die “Privity of Contract”-Leerstuk

Die leerstuk van “privity of contract”, wat in die Engelse reg bestaan,

behels dat slegs die direkte partye tot die kontrak (versekeraar en

versekerde) regte en verpligtinge verkry.4 Die leerstuk is ook in die

Romeinse reg gevolg waar ’n reël ontwikkel is vir ’n totale verbod op

ooreenkomste ten behoewe van ’n derde party, alteri stipulari nemo

potest.5 Daar heers die standpunt dat die leerstuk van “privity of

contract” geskep is juis om die derde partye te beskerm teen die gevolge

2 De Wet & Van Wyk Suid-Afrikaanse Kontraktereg en Handelsreg (1992) 105;

Henckert ‘Die begunstigdeklousule in die versekeringsreg: regsoorwegings

en–gevolge’ 1995 THRHR 178; Getz ‘Contracts for the benefit of third

parties’ 1962 Acta Juridica 47.

3Sutherland Third-party Contract (2006) 221.

4 Sutherland & Johnston Contracts for the Benefit of Third Parties in Mixed

Legal Systems in Comparative Perspectives: Property and Obligations in

Scotland and South Africa (2004) 209; Sutherland supra n 3 op 204; Scott

‘Cession of whole life insurance rights’ 2003 Stellenbosch Law Review 96.

5 Sutherland & Johnston 210; Hallebeek & Dondorp Contracts for a Third-

Party Beneficiary: A Historical and Comparative Account (2008) 8.