Van Wyk v Rondalia

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Jansen R
• Judgment Date: 19 August 1966
• Court: Transvaal Provincial Division
• Hearing Date: 16 August 1966
• Citation: 1967 (1) SA 373 (T)

E Jansen, R.:

In die onderhawige geval is in 'n verhoorsaak uitspraak voor inwerkingtreding van die nuwe Hooggeregshofsreëls voorbehou en die bevel na inwerkingtreding verleen. In die bevel is verlof aan die partye toegestaan (op sekere voorwaardes wat nie nou relevant is nie) om enige aansoek 'ingevolge die nuwe Reëls i.s. koste' by die Verhoorregter te F doen, indien een van die partye dit 'wenslik of nodig ag'. Sodanige aansoek deur eiser (wat met koste geslaag het) dien nou, en die partye is dit eens dat die enigste geskilpunt wat beslis moet word is of eiser (tussen party en party) op koste ten opsigte van twee advokate geregtig is. Die partye is dit ook eens dat hierin twee kwessies opgesluit lê: G moet die punt benader word op grondslag van Item VI van die Eerste Bylae wat volg op die Uniale Reël 24, wat gegeld het toe die saak gedien het, al dan nie; indien nie, is eiser geregtig op magtiging vir gelde vir meer as een advokaat ingevolge die nuwe Reël 69 (1)? Verder is die partye dit ook eens dat as e.g. die geval is, 'n deklarerende

Jansen R

bevel verleen moet word, dat eiser op die gelde van twee advokate geregtig is. Dit is duidelik dat genoemde kwessies in dieselfde volgorde benader moet word, aangesien die nodigheid al dan nie vir 'n bevel A ingevolge die nuwe Reël slegs ontstaan as die voormalige Reël nie van toepassing is nie.

Die voormalige Reël 24 is herroep deur die nuwe Reël 71, maar eiser beroep hom op

'the principle that (in the absence of express provision to the contrary) no statute is presumed to operate retrospectively'

B (Mahomed, N.O v Union Government (Minister of Interior), 1911 AD 1 op bl. 8), en voer aan dat op grondslag van hierdie beginsel die vermoede bestaan dat die Wetgewer tog bedoel het dat Reël 24 nogtans op 'n geval soos die onderhawige nog van toepassing moet wees. Hierteenoor beroep verweerder hom veral op 'n passasie in Duvos (Pty.) Ltd. v. C Newcastle and Others, 1965 (4) SA 553 (N). Hierdie saak handel met die toepaslikheid al dan nie van die huidige Reël 70 H by taksasie van 'n rekening ten opsigte van 'n geding waar uitspraak gegee is voor inwerkingtreding van die nuwe Reëls, maar die taksasie daarna geskied het. (Volgens verweerder is die onderhawige dus 'n a fortiori geval). In die eerste plek is die sogenoemde vermoede teen retrospektiwiteit in D hierdie saak ook aangevoer. Hiermee handel die Hof soos volg (op bl. 555A - 556C):

'In my judgment, for reasons which will shortly be given, Rule 70 H is not of application and it is thus not strictly necessary to deal with the first contention. Prima facie, however, such contention seems to be unfounded. Rule 70 deals with taxation and fees of attorneys which are pre-eminently, matters of procedure and, as such, the Rules necessarily, and to an extent, have a measure of retrospective effect; cf. Curtis v. E Johannesburg Municipality, 1906 T.S. 308 at p. 312, where INNES, C.J., said

'Every law regulating legal procedure must, in the absence of express provision to the contrary, necessarily govern, so far as it is applicable, the procedure in every suit which comes to trial after the date of its promulgation, and even though the suit may have been then pending. To the extent to which it does that, but to no greater extent, a law dealing with procedure is said to be retrospective.'

There is no express provision to the contrary in the Rules and, in my F judgment, taxation...