Straf- en delikregtelike aanspreeklikheid vir sportbeserings

• Jurisdiction: South Africa
• Author: JMT Labuschagne
• Date: 27 May 2019
• Pages: 72-97
• Published date: 27 May 2019

STRAF- EN DELIKREGTELIKE AANSPREEKLIK

HEID VIR SPORTBESERINGS*

J M T Labuschagne

MA D Phil LLD

Professor, Universiteit van Pretoria

1 Inleiding

In 'n vroeëre bydrae,

1

wat handel oor die begrensing van toestemming

as verweer op 'n klagte van aanranding, is daarop gewys dat die algemene

reels ten aansien van toestemming as strafregtelike verweer nie deur-

gaans

2

en onveranderd op sportbeserings van toepassing kan wees nie en

gevolglik 'n afsonderlike studie verdien. Hierdie problematiek word in die

onderhawige bydrae aangespreek. Aangesien die straf- en deliktereg in

die verband wedersyds komplimenterend is, word dit gesamentlik

behandel.

Sport, vér verwyderd van die oorspronklike ontspanningsfunksie

3

daarvan, het in 'n toenemende mate 'n invloedryke en magtige besigheid,

met vérrykende (ook internasionale)

4

regskonsekwensies, geword.

5

Namate die mens se daaglikse liggaamlike aktiwiteite met die tydsgang

aansienlik afgeneem het, veral as gevolg van tegnologiese vooruitgang en

die ontstaan van 'n veelheid van beroepe waarin weinig fisieke inspanning

en/of sosiale interaksie nodig is, het 'n behoefte aan alternatiewe

liggaamlike aktiwiteite en sosialisering ontstaan.

6

Sportbeoefening kan

hierdie behoefte by uitnemendheid bevredig. Schild

7

wys tereg daarop

dat sport tans as 'n massafenomeen beskryf kan word.

Wat ookal die psigodinamika agterliggend daaraan mag wees,

onsportiewe gedrag en onnodige geweld het orals in sport toegeneem

en in sekere sportsoorte selfs epidemiese afmetings aangeneem.

8

Ernstige

* Dank word hiermee uitgespreek teenoor die

Alexander von Humboldt-Stiftung

en die Universiteit van

Pretoria wat my finansieel in staat gestel het om 'n deel van die navorsing in 1997 aan die

Ludwig-

Maximilians Universitãt

in München (Duitsland) te kon onderneem. Die menings hierin uitgespreek,

verteenwoordig egter nie noodwendig die van genoemde instellings nie.

Labuschagne "Begrensing van Toestemming as Verweer by Aanranding" 1993

SALJ

365 373.

2

Cf

ook Bohlen "Voluntary Assumption of Risk" 1906-1907

Harvard LR

14; James "Assumption of

Risk" 1952

Yale LJ

141.

Winants "Sport en Strafrecht" 1982-1983

Rechtskundig Weekblad (R W)

2554: "Oorspronklijk

bedoeld als ontspanning, als spel, als middel om tot een harmonieuze ontwikkeling van het individu bij

te dragen . . . is zij than onder invloed van de doorgedreven professionalisering, van de pers en van de

enorme financiële belangen die ermee verbonden zijn, uitgegroeid tot een lucratieve onderneming."

4

Weisert

Die Ausabung von auswärtiger Gewalt durch Privatpersonen

(1973) 179-182.

5

Dolling "Die Behandlung der Korperverletzung im Sport in System der strafrechtlichen

Sozialkontrolle" 1984

ZSt

W 36; Schild "Das strafrechtliche Problem der Sportverletzung

(vorwiegend im FuBballkampfspiel)" 1982

Jura

464 465; Berry & Wong

Law and Business of the

Sport Industries I

(1986) 2; Progler "Sport and Recht" 1989

Deutsches Verwaltungsblatt

1240 1242;

Steiner "Verfassungsfragen des Sports" 1991

NJW

2729 2730.

6

Schild 1982

Jura

467-469.

7

1982

Jura

465.

Parmanand

Sport Injuries in Civil Law

(1987) 4; Anoniem "Consent in Criminal Law: Violence in

Sports" 1976

Michigan LR

148; Winants 1982-1983

RW

2554; White "Sport Violence as Criminal

72

(1998) 9 Stell LR 72

© Juta and Company (Pty) Ltd

AANSPREEKLIKHEID VIR SPORTBESERINGS



73

beserings, verlamming en selfs die dood van deelnemers is nie meer 'n

seldsame verskynsel nie.

9

Ook toeskouers doen soms by sportbyeen

komste ernstige beserings op.

10

Uit die feitestel van die Kaliforniese saak

Fish v Los Angeles Dodgers"

blyk dat 'n toeskouer oorlede is nadat 'n

bofbalbal horn getref het. Die toename in beserings, van watter

oorsprong en graad ookal, het in die eerste instansie 'n toename in

siviele litigasie gehad.

12

Romano, Rossin & McAfee" wys daarop dat die

primêre funksie van die deliktuele sanksie is om veiligheid binne

sportverband

14

te bevorder,

o

m toe te sien dat roekelose deelnemers

"bestraf" word en

o

m slagoffers op 'n redelike wyse te vergoed.

Strafregtelike vervolgings toon ook 'n stygende tendens.

15

Groter verantwoordelikhede word toenemend op afrigters en ampte

nare geplaas

o

m beserings aan spelers en toeskouers te voorkom.

16

Sodanige persone kan deliktueel, en selfs strafregtelik, aanspreeklik

gehou word vir beserings wat deelnemers opdoen.

17

Dit geld ook vir

skeidsregters.

18

Van skole en ander opvoedkundige inrigtings word

verwag

o

m sorg te dra dat skoliere en studente nie aan sportaktiwiteite

deelneem in omstandighede wat 'n te hoe graad van beseringsrisiko

meebring nie.

19

Die persoon (of liggaam) wat beheer uitoefen oor die

toestand van 'n sportfasiliteit moet sorg dra dat aan die voorgeskrewe

veiligheidsnorme vir so 'n fasiliteit voldoen word. Word nie daaraan

Assault: Development of the Doctrine of Consent by Canadian Courts" 1986

Duke LJ

1030; Flakne

& Caplan "Sports Violence and the Prosecution" 1977

Trial

33; Schild 1982

Jura

465.

9

Rensing v Indiana State University

437 NE 2d 78 89 (1982); Atkinson "Worker's Compensation and

College Athletics: Should Universities be Responsible for Athletes who Incur Serious Injuries?" 1983-

1984

Journal of College and University Law

197;

R v Smithers

1978 SCR 506; White 1986

Duke LJ

1034;

Cummings v Borough of Nazareth

233 A2d 874 (1967); Schild 1982

Jura

521; Schroeder

Sport

und Strafrecht

in Schroeder & Kauffmann (red)

Sport und Recht

(1972) 21 24 en in dieselfde bundel

Lossos

Rechtsfragen bei Zusammenstößen von Skilãufern 57.

10

Jones v Thren Rivers Management Corp Pa Super

380 A2d 387 (1977);

Ratcliff v San Diego Basketball

Club of the Pacific Coast League

27 Cal App 2d 733, 81 P 2d 625 (1938);

Rauch v Pennsylvania Sports

and Enterprises

367 Pa 632, 81 A2d 548 (1951);

Douglas v Converse

93 A 955 (1915); Scalf & Robinson

"Injuries Arising out of Amateur and Professional Sports: Viability of the Assumption of Risk

Defense" 1978

Defense Law Journal

419 440;

McFatridge v Harlem Globe Trotters

69 NM 271, 365

P2d 918, 89 ALR 2d 1154 (New Mexico SC); Schroeder

Sport und Strafrecht

35-36; Zipf

Einwilligung

und Risikoübernahme im Strafrecht

(1970) 87-88.

11

56 Cal App 3d 620, 128 Cal Rptr 807, 91 ALR 3d 1 (Cal CA, 1976) met annotasie deur Rigelhaupt

"Liability to Spectator at Baseball Game who is Hit by Ball or Injured as Result of other Hazards of

Game" 91 ALR 3d 24

12

Westart & Lowell

The Law of Sports

(1979) 1; Schubert & Smith

Sports Law

(1986) 175; White 1986

Duke LJ

1033 vn 12; Robinson "Sport and Law. The Increasing Overlap" 1996

Law Institute Journal

16.

13

"Sports Injury and Recreational Tort Cases" 1990

Trial

32.

14

32: "The tort system — insofar as it deals with sports injury matters and recreational torts

promotes the safest possible methods for conducting sporting activities."

15

Grayson

Sport and Law

(1988) 134-136; Anoniem 1976

Michigan LR

149.

16

Anoniem 1976

Michigan LR

149; Nygaard & Boone

Coaches Guide to Sport Law

(1985) 51.

17

Sien Kelly

Sport and the Law

(1987) 670-673; Schubert & Smith

Sports Law

200.

18

Sien hieroor Prinsloo "Regsaanspreeklikheid van 'n Skeidsregter" 1992

TRW

92. Greenfield &

Osborne "Law Crosses the Touchline" 1996

Solicitors' Journal

475.

19

Harty "School Liability for Athletic Injuries: Duty, Causation and Defense" 1982

Washburn LJ

315;

Manno "A High Price to Compete: The Feasibility and Effect of Waivers Used to Protect Schools

from Liability for Injury to Athletes with High Medical Risks" 1990-1991

Kentucky LJ

867;

Martini v

Olyphant Borough

SchD (1937) 83, D and C 266; Vieweg "Der Schülersportunfall-Rechtsfolge für den

Lehrer" 1980

Sportunterricht 17.

© Juta and Company (Pty) Ltd