Natal Laeveld Boerdery (Edms) Bpk v Kommissaris van Binnelandse Inkomste

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: van Heerden AHR, Eksteen AR, Howie AR, Scott AR, Plewman AR
• Judgment Date: 23 September 1997
• Docket Number: 55/96
• Hearing Date: 23 September 1997
• Counsel: EM Du Toit namens die appellant PC Van Der Byl namens die respondent
• Court: Supreme Court of Appeal

Van Heerden AHR:

Die appellant is 'n beslote korporasie wat boerderybedrywighede C beoefen op sy plaas, Roosmaryn, naby Komatipoort. Tot September 1987 het menere Van Dyk en Van Veyeren as enigste lede 'n gelyke belang in die appellant gehad. Eersgenoemde het die boerderyaktiwiteite behartig terwyl laasgenoemde in 'n raadgewende hoedanigheid opgetree het maar mettertyd al hoe minder by die bestuur van die appellant se sake betrokke D geraak het. Om redes wat nie tans ter sake is nie, het Van Dyk in 1986 besluit om 200 hektaar van Roosmaryn met piesangs te beplant en om suikerriet van ander boere teen vergoeding te vervoer ten einde die appellant se inkomste te verhoog. Van Veyeren was hierteen gekant. Sy vernaamste besware was dat piesangboerdery te riskant was en dat die voorgestelde vervoer inbreuk op Van Dyk se fisiese boerderyaktiwiteite sou maak. E Desondanks het Van Dyk vanaf einde 1986 piesangs begin aanplant en ook 'n kontrak aangegaan om sy buurman se suikerriet te vervoer. Dit het gelei tot groot ontevredenheid aan die kant van Van Veyeren en uiteindelik tot 'n ooreenkoms waarvolgens die appellant Van Veyeren se belang teen R1,8 miljoen aangekoop het. Uitvoering van hierdie ooreenkoms het F behels dat Van Dyk vanweë die bepalings van art 38 van die Wet op Beslote Korporasies 69 van 1984 die enigste lid van die appellant geword het.

Die appellant het nie die fondse gehad om die koopprys aan Van Veyeren te betaal nie en was inteendeel die som van R442 500 aan Eerste Nasionale Bank verskuldig. Derhalwe het die G appellant 'n bedrag van R2,3 miljoen by 'n finansiële instelling ('Syfrets') geleen en as sekuriteit 'n verband oor Roosmaryn laat registreer. Die opbrengs van die lening is aangewend om die appellant se skuld teenoor Eerste Nasionale Bank te vereffen en om Van Veyeren te betaal. (Die balans van R57 500 het na bewering heffingsfooie verteenwoordig.) Na die aangaan van die lening moes die appellant uiteraard rente aan Syfrets betaal. H

In sy opgawes vir die belastingjare 1988, 1989 en 1990 het die appellant rentebetalings aan Syfrets teen sy inkomste in verrekening gebring. Die respondent het egter geweier om die aftrekkings toe te laat en hulle dus nie in die betrokke aanslae in ag geneem nie. Na 'n onsuksesvolle beswaar het die appellant toe appèl aangeteken na die Transvaalse I Inkomstebelasting Spesiale Hof ('die Spesiale Hof'). Die enigste tersaaklike getuienis wat by die verhoor van die appèl gelei is, was dié van Van Dyk. Daaruit...