Comparative analysis of commorientes - a South African perspective : part 1

• Published date: 01 July 2017
• Date: 01 July 2017
• DOI: 10.10520/EJC-8db01abf2
• Author: Linda Schoeman-Malan
• Record Number: dejure_v50_n1_a4
• Pages: 36-59

36

Comparative analysis of

commorientes

– a

South African perspective: Part 1

Linda Schoeman-Malan

BA LLD

Professor in Private law, University of Pretoria

OPSOMMING

’n Vergelykende analise van

commorientes

– Suid-Afrikaanse perspektief

Die gelyktydige afsterwe van ’n familie, of lede van ’n gesin as gevolg van

’n katastrofiese gebeurtenis, het ’n direkte invloed op die aanwysing van

begunstigdes en die bereddering van die oorledenes se boedels. Dit blyk

dat natuurrampe en ander rampe aan die toeneem is. Die gelyktydige

dood van families en verwante kan ’n geskil ontketen oor die verdeling van

die boedels (van persone wat gelyktydig gesterf het). Hierdie artikel speek

‘gelyktydige afsterftes’ en die uitwerking daarvan op die erfreg oor ’n wye

front aan. Die term ‘commoriente’ word ontleed en die leerstuk word

bespreek soos dit gemanifesteer het in die Romeinse siviele reg en die

resepsie daarvan in die Romeins-Hollandse reg. Daarteenoor word die

leerstuk in die Engelse gemeenregtelike jurisdiksies bespreek en vergelyk

met die Romeins gebaseerde siviele reg wat Europese stelsels beïnvloed

het. Die verskillende benaderings om ‘gelyktydige sterftes’ te bewys, word

bespreek. Waar die Anglo-Amerikaanse stelsels die volgorde van sterftes

reguleer deur wetgewing (siviele kodes) en gebruik maak van sekere

vermoeden s in die g eval van onse kerheid o or die spe sifieke vol gorde, volg

die Engelse gemeenregtelike jurisdiksies die benadering dat die volgorde

van dood ’n feitevraag is wat telkens in die lig van die omstandighede wat

gelei het tot die dood, bewys en beantwoord moet word. Die volgorde van

dood op ’n oorwig van waarskynlikhede te bewys.

Die historiese aanloop tot hedendaagse benadering en die invloed daarvan

op die Suid-Afrikaanse reg word onder die loep geneem. Uit enkele Suid-

Afrikaans gerapporteerde hofsake oor die onderwerp, blyk dit dat die

‘tradisionele gemenereg’ gevolg word en dat die volgorde van dood ’n

feitevraag is. Wetgewing wat in ander jurisdiksies in die loop van die

twintigste eeu geïmplementeer is om voorsiening maak vir ’n vermoedens

van gelyktydige afsterftes, word toegelig. Daar word aangetoon dat

statutêre ontwikkelings in ander gemeenregtelike jurisdiksies hoofsaaklik

ten doel het gesamentlike eiendomsreg (joint tenacies) te reguleer. Ander

ontwikkelings hou verband met klousules wat vir substitusie voorsiening

maak (in geval van vooroorledenes) en ‘gelyktydige afsterf’ klousules wat

deur testateurs gebruik word by die verlyding van testamente. Ten slotte

word ’n kritiese evaluering van die verskillende stelsels gedoen en

aangetoon dat Suid-Afrika nie ’n behoefte het aan hervorming nie en

waarskynlik die billikste en regverdige benadering van ‘hy wat beweer

moet bewys’ volg.

How to cite: Schoeman-Malan ‘Comparative analysis of commorientes – a South African perspective: Part 1’

2017 De Jure 36-59

http://dx.doi.org/10.17159/2225-7160/2017/v50n1a3

A modern day analysis of Commorientes – a South African perspective: Part 1 37

1Introduction

Simultaneous deaths of spouses or family members are neither rare nor

unique.1 In the current age of globalisation where long distance travel has

become commonplace, the chances of common disaster claiming an

entire family have increased.2 Shared tragedies, where unfortunate

victims die instantaneously include car accidents, fires, massacres, plane

crashes and explosions.3 Nature also makes for catastrophes such as

floods, earthquakes and volcanic eruptions, which have led to the

simultaneous demise of thousands of people.4 Whenever, two or more

related people die in the same accident or common disaster, and the

order of deaths is uncertain (i.e. which person died first), the issue of

simultaneous death arises in relation to dispositions in their wills or

concerning the operation of the rules of intestacy.

People who died in the same accident or catastrophe are called

‘commorientes’, a term which originates from Latin.5 From a law of

succession perspective, family members are likely to benefit people who

are related to them (their loved ones).6 To inherit from a person, the

beneficiary must have outlived (survived) the deceased person.7 If the

order of deaths is unknown or cannot be established, it might have far

reaching consequences for the possible testate or intestate

beneficiaries.8

Problems associated with the sequence of the deaths (of victims) are

not novel and have existed from the beginning of humanity.9

Ascertaining the sequence of deaths where several people died during

1 Corbett, Hofmeyr and Kahn The Law of Succession in South Africa (2001) 4-

5 and 547; De Waal and Schoeman-Malan Law of Succession (2015) 12; Mee

‘Commorientes, Joint Tenancies and the Law of Succession’ 2005 Northern

Ireland Legal Quarterly (NILQ) 171-199; Schoeman ‘Commorientes in

Heroënskou’ (Commorientes Reconsidered) 1999 De Jure 108 ff; Derrett

‘Commorientes’ 1977 University of Ceylon Review (UCR) 55 ff (also in Essays

in classical and modern Hindu law 270 ff).

2 See Tracy and Adams ‘Evidence of survivorship in common disaster cases’

1940 Michigan Law Review (MLR) 801 for ‘common disaster’; Nótári and

Papp ‘The problem of simultaneous death in the law of inheritance –

historical and comparative approaches’ 2013 Fiat Justitia (FJ) 12-28;

Lazarus ‘Work of Appellate Courts: Private law: Successions and donations:

Commorientes’ 1974 Louisiana Law Review (LLR) 363-365.

3 Tracy and Adams (MLR) 801; Nathan ‘Common disasters and common

sense in Louisiana’ 1966-1967 Tul ane Law Rev iew (TLR) 30 39-40 fn 19.

4 Tracy and Adams (MLR) 801; Nótári and Papp (FJ) 12.

5 See ‘commorior’ in WordSense.eu Online Dictionary – commorior (Latin).

Alternative forms – ‘conmorior‘. Verb – ‘Idiewith another’ (accessed 2016-

02-16). See also Phillips and Berger Encyclopedic Dictionary of Roman Law

(1953) 400.

6 Dollar ‘“Common Disaster”: Confusion’ (2014-08) Sunlife Advi sor y N ote s

(SAN) 1-7.

7Corbett et al 4-5 and 547; De Waal and Schoeman-Malan 12.

8 Tracy and Adams (MLR) 801ff.

9 Rickards explains: ‘Throughout human history, there have been many

world events that have se en a multitude of deaths and widespread