Transvaalse Raad vir Die Ontwikkeling van Buite-Stedelike Gebiede v Steyn Uitzicht Beleggings (Edms) Bpk

• Jurisdiction: South Africa
• Citation: 1977 (3) SA 351 (T)

Transvaalse Raad vir Die Ontwikkeling van Buite-Stedelike Gebiede v Steyn Uitzicht Beleggings (Edms) Bpk
1977 (3) SA 351 (T)

1977 (3) SA p351

Citation	1977 (3) SA 351 (T)
Court	Transvaalse Provinsiale Afdeling
Judge	Van Reenen R
Heard	June 1, 1976
Judgment	March 15, 1977

Flynote : Sleutelwoorde

Dorp — Dorpsaanlegskema — Plaaslike bestuur deur Ord. 20 van 1943 (T) ingestel — Verantwoordelik vir die toepassing van Pretoria streek dorpsaanlegskema 1 van 1960 — Vergunning deur plaaslike bestuur aan eienaar om sand te verwyder ingevolge klousule 16 (c) — Geen kontraktuele verhouding tussen partye geskep nie — Handeling deur eienaar wat strydig met die skema is — Regte van plaaslike bestuur beperk tot die regte ingevolge art. 40.

Headnote : Kopnota

Waar 'n plaaslike bestuur spesiaal deur Ordonnansie 20 van 1943 (T) ingestel is, en daardie plaaslike bestuur verantwoordelik is vir die toepassing van die bepalings van die Pretoria streek dorpsaanlegskema 1 van 1960, geproklameer deur die Administrateur op 9 Desember 1960, en daardie plaaslike bestuur die vergunning ingevolge klousule 16 (c) van die Skema aan 'n eienaar van 'n perseel binne die bestuur se regsgebied verleen het om die grond vir die uitgrawe en verwydering van sand onder neergelegde voorwaardes te gebruik, dan is geen kontraktuele verhouding tussen die partye geskep nie, maar is daar in wese 'n uitbreiding van die Skema sover dit die betrokke stuk grond betref. Die plaaslike bestuur se regte by enige handeling aan die kant van die eienaar wat strydig is met die bepalings van die Skema word in artikel 40 uiteengesit en die plaaslike bestuur is beperk tot daardie regte.

Die beslissing in De Vroeg en 'n Ander v Stadsraad van

Randburg, 1970 (2) SA 132 (W), nie gevolg nie.

Flynote : Sleutelwoorde

Township — Town planning scheme — Local authority appointed under Ord. 20 of 1943 (T) — Responsible for the application of Pretoria Regional Town Planning Scheme, 1 of 1960 — Local authority giving owner right to remove sand under clause 16 (c) — No contractual relationship created between parties — Owner doing something contrary to the scheme — Rights of local authority confined to rights under sec. 40.

Headnote : Kopnota

Where a local authority is specially appointed by Ordinance 20 of 1943 (T), and that local authority is responsible for the application of the provisions of the Pretoria Regional Town Planning Scheme, 1 of 1960, proclaimed by the Administrator on 9 Desember 1960, and that local authority gives an owner of property within its jurisdiction the right under clause 16 (c) of the Scheme to use the land for digging and removing sand under the prescribed conditions, then no contractual relationship is created between the parties, but in essence there is an extension of the Scheme in so far as the piece of land is concerned. The rights of the local authority on the owner doing anything in conflict with the provisions of the Scheme are set out in section 40 and the local authority is confined to those rights.

The decision in De Vroeg en 'n Ander v Stadsraad van Randburg, 1970 (2) SA 132 (W), not followed.

Case Information

Aansoek om 'n interdik. Die feite blyk uit die uitspraak.

L. T. C. Harms, namens die applikant.

S. W. McCreath, S.C., namens die respondent.

Cur adv vult.

Postea (Maart 15).

1977 (3) SA p352

Judgment

Van Reenen, R.:

Die applikant, die Transvaalse Raad vir die Ontwikdeling van Buitestedelike Gebiede het 'n aansoek geloods vir bevele wat die respondent

(1)

sou belet om die resterende gedeelte van gedeelte 4 A ('n gedeelte van gedeelte 2) van die plaas Uitzicht nr. 314, J.R. distrik Pretoria, of enige gedeelte daarvan te gebruik vir die uitgrawe van sand;

(2)

sou gelas om enige sodanige bedrywighede onmiddellik by betekening van die bevel op respondent te staak; en

(3)

sou gelas om die bestaande uitgrawings op die perseel B onmiddellik te herstel en op te vul tot goedkeuring van die applikant se hoofingenieur.

Alhoewel lywige stukke voorgelê is, is die tersaaklike feite nie juis in geskil nie. Applikant is 'n plaaslike bestuur spesiaal ingestel deur Ord. 20 van 1943 (T) en die betrokke perseel val binne sy regsgebied en is onderhewig aan die C bepalings van die Pretoria streek dorpsaanlegskema, 1 van 1960, geproklameer deur die Administrateur op 9 Desember 1960. Die applikant is verantwoordelik vir die toepassing van die bepalings van hierdie Skema. Soos gebruiklik maak hierdie Skema voorsiening vir die doeleindes waarvoor grond wat onderhewig is aan die Skema gebruik mag word. So bepaal onder andere klousule D 16 (c) as volg: (Die enigste volledige afskrif van die Skema wat aan my voorgelê is, is 'n Engelse eksemplaar en ek haal dan aan uit die Engelse teks):

"The removal of soil, sand, clay, gravel or stone from any piece of land is prohibited, unless the local authority grants its permission in accordance with the provisions of clause 17 hereof and a guarantee is given that the ground will be restored in accordance with the conditions imposed."

E Die applikant berus sy saak op die feit dat die respondent gedurende Maart 1972 wel vergunning van die applikant verkry het om sand op die perseel te grawe en daarvan te verwyder maar onderhewig aan sekere voorwaardes, welke voorwaardes nie deur die respondent nagekom is nie. Gevolglik en steunende op die F beslissing in die saak van De Vroeg en 'n Ander v Stadsraad van Randburg, 1970 (2) SA 132 (W), het die applikant besluit om die vergunde gebruik te kanselleer en is die respondent gelas om die sandbedryf te staak. Hierdie aansoek is 'n poging om daardie opdrag op respondent af te dwing. Die respondent het 'n aantal verwere op die stukke geopper maar voor my is net met twee aangegaan. Dit is uitdruklik deur mnr. McCreath, namens G die respondent, toegegee dat die respondent sekere van die opgelegde voorwaardes nie nagekom het nie. Die twee verwere was:

(1)

Dat die respondent 'n "bestaande gebruik" het en dus nie gebonde is aan die voorwaardes wat aan die vergunningsgebruik kleef nie.

(2)

Dat die applikant regtens nie die vergunningsgebruik kan terugtrek nie.

H Dit is nodig om 'n bietjie in die geskiedenis van die betrokke perseel te delf.

Dit is gemene saak dat daar reeds voor 1960 sand op die perseel gegrawe is en dat daar dus toe die betrokke dorpsaanlegskema in werking getree het 'n "bestaande gebruik" was. Die uitwerking daarvan was dat met daardie gebruik voortgegaan kon word al was dit strydig met die bepalings van die Skema. So 'n "bestaande gebruik" was onderhewig aan sekere beperkings maar kon aanvanklik vir 'n onbepaalde tydperk uitgeoefen

1977 (3) SA p353

Van Reenen R

word. Hierdie reg is met die inwerkingtreding van die huidige Ord. 25 van 1965 aansienlik ingekort. Art. 41 van die Ordonnansie het die tydperk waarin so 'n bestaande gebruik kon voortduur beperk tot 15 jaar vanaf óf die inwerkingtreding van die Ordonnansie (1 Januarie 1966) (waar so 'n gebruik reeds A bestaan het) óf in die geval van 'n nuwe skema wat daarna afgekondig is die datum van sodanige afkondiging. 'n Plaaslike bestuur word gemagtig om so 'n gebruik vir 'n veirdere tydperk van hoogstens 15 jaar in totaal toe te laat. Die gevolg is dat, tensy verlenging deur applikant toegestaan word, sal enige bestaande reg wat die respondent het teen die einde van 1980 verdwyn.

Gedurende 1971 het 'n sekere mnr. Van Eeden en mnr. Roux die B aandele in respondent maatskappy van 'n sekere Van Rensburg gekoop. Van Eeden sê in sy verklaring dat hulle dit duidelik aan Van Rensburg gestel het dat hulle slegs belang stel in die aandele indien daar geen moeilikheid sou wees omtrent die respondent se reg om sand te verwyder en te verkoop nie. Daarop het Van Rensburg onderneem om met die applikant C hieroor te onderhandel. Dit is gemene saak dat Van Rensburg toe by die applikant aansoek gedoen het om vergunning om die perseel vir die uitgrawe en verwydering van sand te gebruik. Die aansoek, behoorlik op die voorgeskrewe vorm, is op 17 September 1971 gedoen en Van Rensburg was op 9 Maart 1972 D verwittig dat die applikant sy toestemming verleen vir die gebruik onderhewig aan sekere voorwaardes.

Mnr. Van Eeden erken dat Van Rensburg hom meegedeel het dat die vergunning verkry is en dat hy 'n afskrif van die voorwaardes ontvang het.

Daar word nêrens beweer dat Van Rensburg nie magtiging gehad het om die aansoek te loods of om die respondent te bind in die opsig nie. Daar is geen verklaring van Van Rensburg self nie en E Van Eeden sê net dat hy of sy mede aandeelhouers nooit op daardie stadium ondersoek het tot watter mate dit nodig was om hierdie toestemming te verkry nie.

Die respondent beweer nou dat hy geregtig is om sy gebruik uit te oefen sonder die toestemming van die applikant op grond van die bestaande gebruik ten tye van die inwerkingtreding van die F Skema.

Vir hierdie deel van sy saak het mnr. McCreath hom verlaat op die welbekende reël dat 'n persoon nie geag sal word afstand van sy regte te gedoen het nie as hy nie ten volle bewus was van daardie regte nie. Dit mag so wees, maar ek kan nie insien hoe die respondent hom in hierdie saak op die reël kan beroep G nie. Dit mag wees dat mnr. Van Eeden of van die ander aandeelhouers nie van die besondere regte bewus was nie, maar die persoon wat namens die respondent opgetree het was Van Rensburg wat klaarblyklik die nodige bevoegdheid besit het. Hy het gaan navraag doen en, op die inligting wat hy verkry het, besluit om namens die respondent aansoek te doens. Ons weet nie wat Van Rensburg geweet het of wat hom oorreed het om die H aansoek te doen nie. Dit mag wees dat hy die mening toegedaan was dat die bestaande gebruik met sy beperkte tydsduur nie gewens was nie en beste vervang behoort te word met 'n vergunningsgebruik wat groter bestendigheid sou meebring.

Dit is...