Sekretaris van Binnelandse Inkomste v Lourens Erasmus (Eiendoms) Bpk

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Steyn HR, Beyers AR, Botha AR, Holmes AR en Williamson AR
• Judgment Date: 19 September 1966
• Citation: 1966 (4) SA 434 (A)
• Hearing Date: 26 August 1966
• Court: Appellate Division

Botha, A.R.:

Die respondent is 'n privaat maatskappy wat inkomste uit huurgelde, rente en diwidende ontvang. Volgens sy opgawes vir die jaar van aanslag geëindig 30 Junie 1959, het hy 'n totale nettowins van A £11,278 getoon waarvan 'n bedrag van £7,863 - 11 - 4 uit diwidende verkry is. Die respondent het nie gedurende bedoelde jaar van aanslag diwidende aan sy aandeelhouers uitgekeer nie, en is gevolglik ingevolge Deel V van Hoofstuk II van die Inkomstebelastingwet, 31 van 1941, soos ingevoeg deur art. 10 van Wet 43 van 1955, vir belasting op B onuitgekeerde winste aangeslaan. Die uitkeerbare winste is op 'n bedrag van £8,803 bereken, en die belasting daarop op £2,200 - 15 - 0.

Teen hierdie aanslag het die respondent beswaar by die Sekretaris van Binnelandse Inkomste en appèl by die spesiale hof, ingestel vir die aanhoor van inkomstebelasting-appèlsake in die Oranje-Vrystaat, aangeteken op grond daarvan dat hy ingevolge die bepalings van art. 51 C (f) van Wet 31 van 1941, soos gewysig deur art. 13 van Wet 55 van 1956 en art. 12 van Wet 36 van 1958, van belasting op onuitgekeerde winste vrygestel is. Dit is gemene saak dat indien respondent vir vrystelling ingevolge art. 51 (f) kwalifiseer, hy ingevolge die bepalings van daardie artikel van belasting op onuitgekeerde winste vrygestel sou wees. Die spesiale hof het die respondent gelyk gegee dat D hy wel vir vrystelling ingevolge art. 51 (f) in aanmerking kom, en die Sekretaris van Binnelandse Inkomste is gelas om die aanslag dienooreenkomstig te wysig. Teen hierdie beslissing is die Sekretaris nou in hoër beroep by hierdie Hof.

Die vraag of die respondent vir vrystelling ingevolge art. 51 (f) in E aanmerking kom, al dan nie, hang daarvan af of sy totale netto-winste luidens 'n uitsonderingsbepaling by bedoelde artikel 'uitsluitlik of hoofsaaklik' uit diwidende verkry word. Vir sover hier ter sake, lui art. 51 (f), soos gewysig deur art. 13 van Wet 55 van 1956, soos volg:

'51 (f). Van belasting op onuitgekeerde winste word vrygestel enige maatskappy (behalwe 'n privaat maatskappy wie se totale netto-winste uitsluitlik of hoofsaaklik uit diwidende verkry word) . . . '

F Hierdie appèl gaan oor die betekenis van die woorde

'wie se totale netto-winste uitsluitlik of hoofsaaklik uit diwidende verkry word',

en meer bepaald die woorde 'uitsluitlik of hoofsaaklik', 'solely or mainly' in die Engelse teks.

Namens die Sekretaris van Binnelandse Inkomste is by die spesiale hof G betoog dat die woord 'hoofsaaklik' (mainly) 'n kwantitatiewe toets stel, en dus slaan op 'n privaat maatskappy wie se inkomste uit diwidende die grootste gedeelte, of meer as 50 persent, van sy totale netto-winste uitmaak. Die spesiale hof het hierdie betoog op grond van twee hoofoorwegings verwerp, nl. (a) dat by die uitleg van die woord H 'hoofsaaklik' die gebruik van die woord 'uitsluitlik', wat 'n kleur aan 'hoofsaaklik' gee, nie buite rekening gelaat of as oorbodig beskou kan word nie, wat onvermydelik is indien die betoog aanvaar sou word, en (b) dat indien die woord 'hoofsaaklik' bedoel is om 'n privaat maatskappy aan te dui wie se inkomste uit diwidende meer as vyftig persent van sy totale netto-winste beloop, die Wetgewer dit uitdruklik so sou bepaal het, soos hy trouens in, byvoorbeeld, arts. 51 (d) en 51 (e) gedoen het waar hy 'n dergelike persentasiebasis in gedagte gehad het, en dat die verandering in die woorde in art. 51 (f) op 'n verandering in bedoeling dui.

Botha AR

Die spesiale hof het bygevolg, met 'n beroep op die uitspraak van PARKER, R., in In re Hatschek's Patents, (1909) 2 Ch. D.68, beslis dat aan die woord 'hoofsaaklik' die betekenis van 'byna uitsluitlik' gegee moet word, en dat slegs privaat maatskappye wie se totale netto-winste uitsluitlik, of so te sê uitsluitlik, uit diwidende verkry word, van A vrystelling van belasting op onuitgekeerde winste ingevolge die uitsonderingsbepaling by art. 51 (f) uitgesluit word.

Ofskoon die meer algemene betekenis van die woord 'hoofsaaklik' (mainly) moontlik nie suiwer kwantitatief, d.w.s. enigiets meer as die helfte is B nie, is nie in hierdie Hof betoog dat dit nie vir so 'n betekenis vatbaar is nie. In Friedman v Selection Park Investments (Pty.) Ltd., 1942 T.P.D. 97, het Regter SCHREINER byvoorbeeld (op bl. 104 en 106) die suiwer kwantitatiewe toets as juis aanvaar by oorweging van die vraag of daar 'n skending was van 'n beperkende titelvoorwaarde wat soos volg gelui het:

C 'No such shop or business premises shall be permitted to be used for the purpose of conducting therein or therefrom any trade carried on exclusively or mainly with non-Europeans.'

In Miller v Owners of Ottilie, (1944) 1 All E.R. 277 (A.C.), moes die Hof onder meer beslis of die Workmen's Compensation Act, 1925, van toepassing was met betrekking tot 'n werknemer wie se verdienste deels uit 'n deel van die winste van 'n vissersboot, en deels uit 'n D vasgestelde loon bestaan het. Art. 35 (2) van bedoelde Wet het bepaal dat:

'This Act shall not apply to such members of the crew of a fishing vessel as are remunerated wholly or mainly by shares in the profits or gross earnings of the working of such vessel.'

In daardie geval het die werknemer se verdienste £11 15s. 9d. beloop waarvan £7 9s. 0d. sy deel van die winste was.

E Lord SCOTT beslis op bl. 279 dat:

'The sub-section lays down a criterion to be measured quantitatively in terms of money, and in my view as the major part of the man's earnings was his share of the profits, he was mainly remunerated by a share of the profits.'

(Sien ook Halsbury, 3de uitg., band 17, bl. 517, nota (i) en band 27, bl. 750, nota (t)).

F Dit is egter betoog dat indien aan die woord 'hoofsaaklik' in art. 51 (f) 'n kwantitatiewe betekenis van meer as 50 persent toegeken moet word, soos die appellant aanvoer, die woord 'uitsluitlik' oorbodig en sinneloos word, en dat so 'n uitleg te vermy is omdat dit in stryd is met die kardinale reël dat 'n wetsbepaling -

'should be so construed that, if it can be prevented, no clause, sentence or word shall be superfluous, void or insignificant'. G

(Sien Rex v Standard Tea and Coffee Co. (Pty.) Ltd. and Another, 1951 (4) SA 412 (AA) op bl. 416, en Loewenstein v Commissioner of Taxes, 1956 (4) SA 766 (FC) op bl. 770/71). Daar is egter meermale reeds daarop gewys dat toutologie geen buitengewone verskynsel in wetgewing is H nie. (Daitsh and Another (1) v Osrin and Another, 1950 (2) SA 334 (AA) op bl. 341, en R v Vlotman, 1912 AD 136 op bl. 142). So gebeur dit soms dat die Wetgewer 'n bepaalde woord of uitdrukking ex abundanti cautela invoeg om vir 'n aangeleentheid voorsiening te maak wat reeds deur 'n algemene woord of uitdrukking gedek word. 'n Uitleg wat die oortolligheid van die bepaalde woord of uitdrukking in so 'n geval sou vermy, kan aan die algemene woord of uitdrukking 'n verkeerde betekenis laat toekom (R v Herman, 1937 AD 168). In laasgenoemde saak het dit gegaan oor die betekenis van

Botha AR

die woorde 'personen van bepaalde rassen, of verschillende klassen van personen' in art. 4 (b) van Wet 22 van 1916, wat aan die Spoorwegadministrasie bevoegdheid verleen het om regulasies uit te A vaardig ten aansien van:

'de aanwijzing van spoorweglokalen . . . voor het uitsluitend gebruik van mannen of vrouwen, of van personen van bepaalde ressen, of verschillende klassen van personen of naturellen . . . '

Daar is aangevoer dat die woorde 'personen van bepaalde rassen, of verschillende klassen van personen' nie hul gewone...