S v Sithole en Andere

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Cillié AR, Botha AR en Smuts Wn AR
• Judgment Date: 30 May 1983
• Citation: 1983 (3) SA 610 (A)
• Hearing Date: 05 May 1983
• Court: Appellate Division

Cillié AR:

Die drie appellante het op 8 Augustus 1981 saam met ene Livingstone Mbali (Livingstone) in Witrivier voor die Rondgaande Hof, Transvaalse Provinsiale Afdeling, op twee ernstige aanklagte tereggestaan. Die eerste aanklag was roof met verswarende omstandighede soos omskryf in art 1 van die Strafproseswet 51 van 1977, en die tweede huisbraak met die C opset om te roof en roof met verswarende omstandighede soos in die genoemde Wet omskryf. Al vier het onskuldig op albei aanklagte gepleit maar is in alle gevalle skuldig bevind. Ten opsigte van die eersgenoemde misdryf is hulle elkeen tot 12 jaar gevangenisstraf gevonnis; ten opsigte van die tweede is al vier ter dood veroordeel.

D Die Verhoorhof het die veroordeeldes se aansoeke om verlof om te appelleer van die hand gewys maar hierdie Hof het die drie appellante verlof verleen om teen hulle vonnisse op die tweede skuldigbevinding appèl aan te teken. Besonderhede van die eerste misdryf asook die aandeel van Livingstone en die tweede word slegs genoem en behandel waar dit nodig mag wees by die E oorweging van die ander se appèlle. Omtrent die feite van die tweede misdryf hoef in hierdie stadium net die volgende vermeld te word. Livingstone en die appellante het op 29 September 1981 die plaashuis van mev E J Prinsloo, 'n 76-jarige dame, gewapenderhand aangeval en binnegegaan, haar aangerand, beseer, F beledig en bedreig; uiteindelik het hulle haar van 'n groot aantal huishoudelike goedere en 'n duur motorkar beroof; die lys van gesteelde goedere was meer as drie foliovelle lank.

Om verwarring te voorkom word in hierdie uitspraak na Dokter Sithole (beskuldigde nr 4 in die Verhoorhof en appellant nr 1 in hierdie Hof) as Dokter verwys; na Patrick Mazibuko (beskuldigde nr 2 en appellant nr 2) as Patrick en na James G Mazibuko (beskuldigde nr 3 en appellant nr 3) as James.

Die argumente wat namens die appellante aangevoer is waarom hierdie Hof die vonnisse moet wysig, kan soos volg saamgevat word. Ten eerste sou die Verhoorregter misgetas het deur by die vonnisoplegging geen onderskeid te maak tussen die view H veroordeeldes nie; hy het twee van hulle geharde misdadigers genoem en die ander twee, hulle is Dokter en Patrick, het geen of min vorige veroordelings gehad. (Die vonnis opgelê vir die skuldigbevinding op die eerste aanklag, roof op 3 September 1981, kan nie in hierdie geval buite rekening gelaat word nie.) Verder is betoog dat die vier nie ewe oud is nie en dat die jongeres onder die invloed van die oueres mag opgetree het. Ook het hulle nie al vier ewe groot of ewe belangrike aandele in die pleging van die misdaad gehad nie. Vir...