S v Eiman
Jurisdiction | South Africa |
Citation | 1989 (2) SA 863 (A) |
S v Eiman
1989 (2) SA 863 (A)
1989 (2) SA p863
Citation |
1989 (2) SA 863 (A) |
Court |
Appèlafdeling |
Judge |
Hefer AR, Grosskopf AR en M T Steyn AR |
Heard |
February 20, 1989 |
Judgment |
March 21, 1989 |
Flynote : Sleutelwoorde G
Strafreg — Moord — Vonnis — Versagtende omstandighede bevind — Beskuldigde 'n psigopaat — By beoordeling van vraag of doodvonnis of 'n lang termyn gevangenisstraf opgelê moet word, is Verhoorregter geregtig om veiligheid van gevangenisgemeenskap in ag te neem — Waar getuienis aandui dat beskuldigde 'n gewelddadige psigopaat is, H is gevangenisgemeenskap geregtig om teen hom beskerm te word asook die breër gemeenskap ingeval hy ontsnap — Hierdie en ander faktore in ag geneem by bekragtiging op appèl van doodvonnis deur Verhoorregter opgelê.
Headnote : Kopnota
Waar 'n beskuldigde aan moord met versagtende omstandighede skuldig bevind is en, in die lig van die bewese feite, daar geen sprake kan I wees van enige ander vorms van bestraffing as òf die doodvonnis òf 'n lang termyn gevangenisstraf nie, is die Verhoorregter geregtig om in aanmerking te neem, waar die beskuldigde 'n gevaarlike, geweldadige psigopaat is, dat 'n lang termyn gevangenisstraf die geslote gevangenisgemeenskap van prisoniere teen die beskuldigde nie kan beskerm nie.
Die Hof het op appèl die oplegging op die appellant van die doodvonnis vir moord met versagtende omstandighede bekragtig waar die J getuienis getoon het dat die
1989 (2) SA p864
A appellant, 'n psigopaat, in die gevangenis weer sou kon moor en die Verhoorregter in ag geneem het dat die gevangenisgemeenskap geregtig was om teen sulke gevare beskerm te word en dat, indien die appellant uit die gevangenis sou ontsnap (en ontsnappings was geen onbekende of rare gebeurtenis nie), hy 'n gevaar vir die breër gemeenskap ook sou wees. Die Hof het bevind dat die Verhoorregter hierdie faktore, en ander faktore, tereg in aanmerking geneem het by die beoordeling van die vraag B of die doodvonnis of 'n lang termyn gevangenisstraf opgelê moes word. Die appèl teen die doodvonnis is afgewys.
Flynote : Sleutelwoorde
Criminal law — Murder — Sentence — Extenuating circumstances found — Accused a psychopath — In considering question whether death sentence or a long term of imprisonment should be imposed, the C trial Judge is entitled to take into account the safety of the prison community — Where evidence indicates that accused is a violent psychopath, the prison community is entitled to be protected against him as also the wider community should he escape — These and other factors taken into account in confirming on appeal the death sentence imposed by the trial Judge.
Headnote : Kopnota
Where an accused is convicted of murder with extenuating D circumstances and, in the light of the proven facts, there can be no suggestion of any other form of punishment than either the death sentence or a long term of imprisonment, the trial Judge is entitled to take into account, where the accused is a dangerous, violent psychopath, that a long term of imprisonment cannot protect the closed prison community of prisoners against the accused.
The Court on appeal confirmed the imposition by the trial Judge of the death sentence on the appellant who had been convicted of murder E with extenuating circumstances where the evidence indicated that the appellant, a psychopath, could again commit murder in prison and the trial Judge had taken into account that the prison community was entitled to be protected against such dangers and that, should the appellant escape from prison (and escapes were not unknown or rare occurrences), he would also be a danger to the wider community. The Court found that the trial Judge had correctly taken these and other factors into account in considering the question whether the death sentence or a long term of imprisonment should be imposed. The F appeal against the death sentence was dismissed. G
Case Information
Appèl teen 'n doodvonnis in die Hooggeregshof van Suidwes-Afrika opgelê (Hendler R). Die feite blyk uit die uitspraak van M T Steyn AR.
P M Teek namens die appellant (op versoek van die Hof) het na die volgende gesag verwys: Oor die beginsels waarvolgens 'n Hof op appèl met H 'n vonnis sal inmeng, sien R v Mdhlongwe and Others 1916 AD 265 op 267; R v Mapumulo 1920 AD 56 op 57; R v Myburgh 1922 AD 249 op 253; R v Ford 1939 AD 559 op 560; S v Pieters 1987 (3) SA 717 (A) op 727H - 728C, 734E - H; R v Vezi 1947 (4) SA 551 (A) op 556; R v Ramanka 1949 (1) SA 417 (A) op 419 - 20; S v Pillay 1977 (4) SA 531 (A) op 535D - G; Du Toit Straf in Suid-Afrika op 450, 451 ev; R v S 1958 (3) SA 102 (A) op 104; S v Fazzie 1964 (4) SA 673 (A) op 684; S v De Jager and Another I 1965 (2) SA 616 (A) op 629A - B; S v Berliner 1967 (2) SA 193 (A) op 200; S v Seegers 1970 (2) SA 506 (A) op 510G; S v Louw 1970 (3) SA 661 (SWA) op 662H. Oor die relevante beginsels wat van toepassing is by die oplegging van die diskresionêre doodvonnis, sien S v K 1972 (2) SA 898 (A) op 902A; S v V 1972 (3) SA 611 (A) op 614H; Du Toit (op cit op 211). Oor die relevante feite en omstandighede in die huidige geval, sien J Hiemstra Suid-Afrikaanse Strafproses 4de uitg op 624 - 5; S v Mnyanda
1989 (2) SA p865
A 1976 (2) SA 751 (A) op 766G - H; S v Mapatsi 1976 (4) SA 721 (A) op 724F; S v Webb 1971 (2) SA 343 (T); Du Toit (op cit op 220, 221); R v Taylor 1949 (4) SA 702 (A) op 705; S v Lehnberg en 'n Ander 1975 (4) SA 553 (A) op 559G - H, 561F - H; die Strafproseswet 51 van 1977 art 78(7).
D F Small namens die Staat het na die volgende gesag verwys: Oor die beginsels waarvolgens 'n Hof op appèl met 'n vonnis sal inmeng, sien R B v Mapumulo and Others 1920 AD 56 op 57; R v Ramanka 1949 (1) SA 417 (A) op 420; S v Giannoulis 1975 (4) SA 867 (A) op 871A - B; S v Buthelezi 1985 (2) SA 806 (A) op 811H; S v S 1987 (2) SA 307 (A) op 311H; S v Kock en 'n Ander 1988 (1) SA 37 (A) op 41A - C; S v Pieters 1987 (3) SA 717 (A) op 727F - 728C; S v Sampson 1987 (2) SA 620 (A) op 624I - 625A; S C v Skenjana 1985 (3) SA 51 (A) op 55F; S v Rabie 1975 (4) SA 855 (A) op 865C, 865E en 866D - F. Oor die beginsels van toepassing by die oplegging van die diskresionêre doodvonnis, sien S v Tshomi en 'n Ander 1983 (3) SA 662 (A); Sampson se saak supra op 624G - H, 625C - E; S v Bapela and Another 1985 (1) SA 236 (A); Pieters se saak supra op 729C - F; S v M 1976 (3) SA 644 (A) op 650F - H; S v Ntuli 1978 (1) SA 523 (A) D op 527C - E; S v Sithole en Andere 1983 (3) SA 610 (A) op 615B - D; S v Mooi 1985 (1) SA 625 (A) op 631A; Tshomi se saak supra of 667A - D. Oor die risiko van herhaling van misdaad deur die appellant, sien S v Vaaltyn 1984 (3) SA 524 (A) op 526G - H; S v Sampson 1987 (2) SA 620 (A) op 626E - F; S v Mooi (supra op 631A - B); S v Buthelezi (supra E 812C - E). Oor die betoog dat appellant na die moord rasioneel en planmatig opgetree het, sien S v Ceasar 1977 (2) SA 348 (A) op 353G - H.
Cur adv vult.
F Postea (Maart 21).
Judgment
M T Steyn AR:
Appellant kom in hoër beroep teen die doodvonnis vir moord aan hom opgelê in die Hooggeregshof van Suidwes-Afrika in weerwil van 'n G bevinding deur die meerderheid van die Hof (Hendler R en een van die twee assessore) dat daar versagtende omstandighede was. Hy het op vier aanklagte tereggestaan, te wete onsedelike aanranding, moord, roof waarby verswarende omstandighede teenwoordig was en ontvlugting ter oortreding van art 48(1)(a) van die Wet op Gevangenisse 8 van 1959. Hy het skuldig gepleit op die ontvlugtingsklag en onskuldig op die H ander. Dit was hom ten laste gelê dat hy op 4 Augustus 1987 te Windhoek Franz Waldemar Gilge (die oorledene) (i) onsedelik aangerand het deur sonder sy toestemming met hom per anum gemeenskap te hou, (ii) vermoor het en (iii) beroof het van 'n Tedelex PC 5 TV/bandradio-kombinasie, 'n beursie met n onbekende hoeveelheid kontantgeld daarin, 'n polshorlosie en 'n.22 pistool onder verswarende omstandighede wat bestaan het uit 'n I aanranding met 'n ysterstaaf en/of ysterbakkie en met 'n mes. Ten aansien van die vierde klag is dit beweer dat hy gedurende die tydperk 2 - 3 September 1987 uit die SWA Polisieselle, Windhoek, waar hy toe aangehou was, ontvlug het.
Appellant is, soos reeds aangedui, op die moordklag skuldig J bevind, maar is op die eerste aanklag onskuldig bevind en op die roofklag is hy
1989 (2) SA p866
M T Steyn AR
A slegs aan diefstal van die eerste drie items skuldig bevind. Gepaste vonnisse en gevangenisstraf is aan hom opgelê vir die diefstal en ontvlugting.
Die moord en diefstal is deur appellant gepleeg in die woning van die oorlede te Chronstraat 5(A) op die aand van Dinsdag, 4 Augustus 1987, tussen 7 en 10 nm. Op die oggend van 5 Augustus 1987 het die B oorledene nie by sy werk opgedaag nie. Hy is deur 'n medewerker by sy woning gaan soek. Die voordeur was gesluit. Hy het die polisie ontbied. Hulle het toegang tot die huis verkry deur die verwydering van 'n vensterruit langs die voordeur en die oopmaak daarvan deur die venster-opening. Die naakte en bebloede lyk van die oorledene is in die C sitkamer op die vloer gevind. Hy het op sy rug gelê en was klaarblyklik al vir 'n geruime tyd dood. Daar was 38 beserings aan die lyk, onder andere kap- en steekwonde en skeurwonde stompgeweld veroorsaak. Wond nr 27 was 'n steekwond, klaarblyklik met 'n groot mes toegedien. Dit het aan die linker-onderkant van die nek ingegaan, die linker nekslagaar D deursny en 10 mm in die linkerlong ingedring. Hierdie wond sou die dood binne drie minute veroorsaak het. Die oorledene het doodgebloei. Wond nr 38 was 'n 10 mm lange en 1,5 mm wye oppervlakkige skeurwond net binne oorledene se anus. Dié besering is volgens die Windhoekse distrikgeneesheer, Dr Book, wat die lykskouing op oorledene uitgevoer E het, 'n klassieke teken...
To continue reading
Request your trial-
S v Abrahams
...S v Lehnberg 1975 (4) SA 553 (A) at 561A-F; S v Mapatsi 1976 (4) SA 721 (A); S v Ceaser 1977 (2) SA 348 (A) at 353C-F; S v Eiman 1989 (2) SA 863 (A); S v Babada 1964 (1) SA 26 (A) at 27H; S v Letsolo 1970 (3) SA 476 (A); S v Ngoma 1984 (3) SA 666 (A); Odendal et al Handwoordeboek van die Af......
-
S v SM and Others
...v Blank 1995 (1) SACR 62 (A): referred toS v Dodo 2001 (1) SACR 594 (CC) (2001 (3) SA 382; 2001 (5) BCLR423): appliedS v Eiman 1989 (2) SA 863 (A): referred toS v Ferreira and Others 2004 (2) SACR 454 (SCA) ([2004] 4 All SA 373):dictum in para [70] appliedS v Kimberley and Another 2005 (2) ......
-
S v Oosthuizen
...Mzwakala 1957 (4) SA 273 (A); S v Zinn 1969 (2) SA 537 (A); S v Whitehead 1970 (4) SA 425 (A); S v Sibiya 1973 (2) SA 5 (A); S v Eiman 1989 (2) SA 863 (A) contended to be distinguishable; S v Pieterse 1982 (3) SA 678 (A); S v Nel 1968 (2) SA 577 (A). Z H de Beer for the State referred to th......
-
S v Lawrence
...236 (A); S v B 1985 (2) SA 120 (A); S v S 1987 (2) SA 307 (A); S v McBride 1988 (4) SA 10 (A); S v J 1989 (1) SA 669 (A); S I v Eiman 1989 (2) SA 863 (A); S v G 1989 (3) SA 695 (A); S v Nkwanyana and Others 1990 (4) SA 735 (A). Cur adv vult. Postea (30 May 1991). Judgment Goldstone JA: I ha......
-
S v Abrahams
...S v Lehnberg 1975 (4) SA 553 (A) at 561A-F; S v Mapatsi 1976 (4) SA 721 (A); S v Ceaser 1977 (2) SA 348 (A) at 353C-F; S v Eiman 1989 (2) SA 863 (A); S v Babada 1964 (1) SA 26 (A) at 27H; S v Letsolo 1970 (3) SA 476 (A); S v Ngoma 1984 (3) SA 666 (A); Odendal et al Handwoordeboek van die Af......
-
S v SM and Others
...v Blank 1995 (1) SACR 62 (A): referred toS v Dodo 2001 (1) SACR 594 (CC) (2001 (3) SA 382; 2001 (5) BCLR423): appliedS v Eiman 1989 (2) SA 863 (A): referred toS v Ferreira and Others 2004 (2) SACR 454 (SCA) ([2004] 4 All SA 373):dictum in para [70] appliedS v Kimberley and Another 2005 (2) ......
-
S v Oosthuizen
...Mzwakala 1957 (4) SA 273 (A); S v Zinn 1969 (2) SA 537 (A); S v Whitehead 1970 (4) SA 425 (A); S v Sibiya 1973 (2) SA 5 (A); S v Eiman 1989 (2) SA 863 (A) contended to be distinguishable; S v Pieterse 1982 (3) SA 678 (A); S v Nel 1968 (2) SA 577 (A). Z H de Beer for the State referred to th......
-
S v Lawrence
...236 (A); S v B 1985 (2) SA 120 (A); S v S 1987 (2) SA 307 (A); S v McBride 1988 (4) SA 10 (A); S v J 1989 (1) SA 669 (A); S I v Eiman 1989 (2) SA 863 (A); S v G 1989 (3) SA 695 (A); S v Nkwanyana and Others 1990 (4) SA 735 (A). Cur adv vult. Postea (30 May 1991). Judgment Goldstone JA: I ha......