S v Chretien

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Rumpff HR, Jansen AR, Miller AR, Joubert AR en Van Heerden Wn AR
• Judgment Date: 24 November 1980
• Citation: 1981 (1) SA 1097 (A)
• Hearing Date: 15 September 1980
• Court: Appellate Division

Rumpff, HR.:

In 1979 (4) SA 871 (D) verskyn daar 'n uitspraak in 'n strafsaak onder die naam S v Chretien. Die Staat was nie tevrede met die uitspraak toe dit gelewer is nie en het aansoek gedoen om 'n regsvraag te laat voorbehou wat dan ook toegestaan is in die volgende woorde:

C "That the following question of law is reserved in terms of s 319 of the Criminal Procedure Act 51 of 1977 for decision by the Appellate Division: Whether on the facts found proven by the Court the learned Judge was correct in law in holding that the accused on a charge of attempted murder could not be convicted of common assault where the necessary intention for the offence charged had been influenced by the voluntary consumption of alcohol."

D Dit blyk dat die respondent aangekla was van moord (een klag) en poging tot moord (vyf klagte) en van sekere oortredings van 'n verkeersordonnansie. Op die een klag van moord is respondent skuldig bevind aan strafbare manslag. Op die vyf klagte van poging tot moord is E hy onskuldig bevind. Die beweerde verkeersoortredings is nie van belang nie. Uit die uitspraak van die Verhoorhof blyk dit dat respondent ná 'n partytjie, en terwyl hy onder invloed van drank was, met 'n Volkswagen Combi in 'n groep mense gery het wat op die partytjie was en wat op 'n F straat voor 'n huis gestaan het. Een van die persone is gedood en vyf is beseer. Wat aanleiding gegee het tot hierdie gebeurtenis word beskryf in die reeds gerapporteerde uitspraak en dit is onnodig om dit hier te herhaal. Die Verhoorhof het 'n betoog dat respondent uit nood gehandel het, verwerp. Wel is bevind dat dit nie bewys is dat respondent opsetlik in die groep mense ingery het nie. Die Verhoorhof het aanvaar dat die G respondent nie sodanig onder invloed van drank was dat hy die gevolge van sy handelinge nie besef het nie. Nietemin het die Verhoorhof aanvaar dat respondent se verduideliking dat hy verwag het dat die mense in die straat sou padgee, nie verwerp kan word nie. Die Verhoorhof se probleem is soos volg in die uitspraak gestel:

"A doubt does exist in our minds as to whether or not the accused is in H fact being truthful when he says he believed that the crowd would disperse, and, whatever may have been the position in the case of a sober person, having regard to the state of the accused's intoxication, he may have believed something which no sober person would have believed. The accused is entitled to the benefit of this doubt. Whilst therefore there is no doubt that the accused acted in a grossly reckless manner in his driving, we cannot say that what he did was done deliberately. This being so it seems to us that on the main count the accused falls to be convicted of the crime of culpable homicide."

Daarna het die Verhoorhof bevind dat daar ten opsigte van die vyf klagte van poging tot moord ook geen opset bestaan het nie en dat respondent ook nie aan aanranding kon skuldig bevind word nie, nieteenstaande

Rumpff HR

die bevinding van hierdie Hof in S v Johnson 1969 (1) SA 201 (A).

A In hierdie Hof is namens die Staat aangevoer dat die Verhoorhof gefouteer het deur die respondent onskuldig te bevind op die vyf klagte van poging tot moord en dat die Verhoorhof gebonde was aan die beslissing van hierdie Hof in S v Johnson (supra). Namens die Staat is gevolglik betoog dat die respondent op die vyf klagte aan gewone aanranding moes skuldig bevind B gewees het. Die betoog kan nie slaag nie. Hierdie Hof moet van die standpunt uitgaan (soos die Verhoorhof wesenlik bevind het) dat die respondent, in sy deur drank benewelde toestand, verwag het dat die mense sy Combi sou sien aankom en uit sy pad gaan. Hy het dus geen opset gehad om hulle raak te ry nie en het hulle ook nie gedreig dat hy hulle sou raak ry nie. Hy het eenvoudig verwag dat hulle uitmekaar sou gaan. Selfs C gewone aanranding vereis die opset om aan te rand en as so 'n opset nie bestaan nie (of nie bewys is nie) kan daar geen skuldigbevinding aan gewone aanranding wees nie.

Omdat die Staat hom uitdruklik en direk op die Johnson- saak supra beroep het, waarin beslis is dat dronkenskap, behalwe as dit tot 'n vorm van kranksinnigheid lei, nie as verweer kan dien nie, is dit wenslik om die D uitspraak in daardie saak in hersiening te neem. Die beslissing wat juridies onsuiwer is, skep probleme omdat 'n suiwer juridiese en logiese benadering van die probleem vir 'n deel van die gemeenskap nie aanvaarbaar is nie. Die gemeenskap was van ouds onderwerp aan drankmisbruik deur sekere lede van die gemeenskap. Hierdie misbruik het nie verminder nie en E gaan vandag dikwels gepaard met misbruik van dwelmmiddels. Omdat so baie aanrandings en dood veroorsaak word deur persone onder invloed van drank, het 'n deel van die gemeenskap in die verlede skepties gestaan oor die "sagte" behandeling van beskonkense en is die opvatting gehuldig dat dronkenskap nooit 'n verweer kan wees nie behalwe as dit tot 'n vorm van F kranksinnigheid gelei het. Vandaar dat hierdie Hof na bestudering van ons ou skrywers en beslissings van ons Howe in die Johnson- saak nie wou afsien van die ou benadering nie en tot die volgende konklusie gekom het te 212:

"Die reël dat in ons reg...