'n Herformulering van die Suid-Afrikaanse Bronreëls na die koms van die Internet

• Jurisdiction: South Africa
• Author: N Wesson
• Date: 27 May 2019
• Published date: 27 May 2019
• Citation: (2001) 12 Stell LR 164
• Pages: 164-191

'N HERFORMULERING VAN DIE

SUID-AFRIKAANSE BRONREELS NA DIE

KOMS VAN DIE INTERNET

N Wesson

MComm (Belasting) (CA) (SA)

Senior Lektor in Rekeningkunde, Universiteit Stellenbosch

1 Inleiding

Hierdie artikel is 'n opvolg op die artikel getiteld "Die impak van

Internet op die toepaslikheid van die bronreëls in terme van die

Inkomstebelastingwet, nr 58 van 1962".

1

Daar is in die artikel

2

tot die

gevolgtrekking gekom dat die koms van die Internet herinterpretasie van

sekere aspekte van die Suid-Afrikaanse bronreëls verg. Hierdie artikel

poog om werkbare oplossings te vind vir sommige van die probleme wat

in die bogenoemde artikel geïdentifiseer is.

Die Internet is spoedig besig om die handelsroete van die toekoms te

word en noodsaak dus die Suid-Afrikaanse Inkomstediens om met die

impak van die Internet tred te hou ten einde 'n verkleining van die Suid-

Afrikaanse belastingbasis te voorkom.

3

Hoe prioriteit is reeds inter-

nasionaal, onder leiding van die fiskale komitee van die

Organisation for

Economic Co-operation and Development (OECD),

aan die impak van

Internet op belastingstelsels gegee.

4

In hierdie artikel gaan die inter-

nasionale perspektief as leiding vir 'n moontlike oplossing vir Suid-Afrika

dien.

Die werkswyse is soos volg: Aangesien die huidige Suid-Afrikaanse

bronreëls in 'n Internetomgewing toegepas word, word daar eerstens 'n

kort opsomming van die bevindinge in die vorige artikel in paragraaf 2

weergegee. 'n Internasionale perspektief op die impak van die Internet op

inkomstebelasting word daarna in paragraaf 3 ondersoek ten einde as

leiding te dien vir 'n Suid-Afrikaanse oplossing. In paragraaf 4 word

moontlike alternatiewe op die huidige Suid-Afrikaanse bronreëls

ondersoek. Die permanentesaak-beginsel, verblyfbeginsel en ander

metodes word hier bespreek. Die impak van die aanvaarding van die

permanentesaak-beginsel op die huidige Suid-Afrikaanse bronreëls word

vervolgens bespreek (paragraaf 5). Ten slotte volg 'n samevatting van die

bevindinge en die gevolgtrekkings

Wesson 2000

Stellenbosch Regstydskrif

395-425.

2

Wesson 2000

Stellenbosch Regstydskrif

395-425.

3

Du Plessis soos aangehaal in "Internet trading to hit SA tax income"

The Sunday Independent

(02-05-

1997) 3.

4

Sien bespreking 3

infra.

164

(2001) 12 Stell LR 164

© Juta and Company (Pty) Ltd

SUID-AFRIKAANSE BRONREELS



165

2 'n Toepassing van die huidige Suid-Afrikaanse bronreëls in 'n

Internetomgewing

Daar is twee hoofbeginsels waarop belasting gegrond kan word,

naamlik die bronbeginsel aan die een kant en die verblyfbeginsel aan die

ander. Suid-Afrika pas die bronbeginsel, geInkorporeer met elemente van

die verblyfbeginsel, by die vasstelling van inkomstebelasting toe.

Ingevolge die bronbeginsel word 'n belastingpligtige belas op alle

inkomste wat binne 'n land ontstaan, ongeag die land van verblyf van

die belastingpligtige, aangesien die hulpbronne van die land aanleiding

gegee het tot die inkomste.

5

In die voorafgaande artikel

6

is die huidige Suid-Afrikaanse bronreëls

ondersoek en die toepaslikheid daarvan binne 'n Internetomgewing

geëvalueer. Die klem van die ondersoek het op daardie transaksies geval

wat meestal in die Internetomgewing plaasvind, naamlik die verkoop van

produkte en dienste. Die feit dat hierdie produkte en dienste dikwels 'n

digitale inhoud besit en intyds gelewer word, het spesifieke aandag geniet.

Ingevolge die Suid-Afrikaanse benadering word daar telkens op grond

van die spesifieke feite bepaal waar die dominante oorspronklike oorsaak

van inkomste is. Dit staan ook as die

Lever Brothers-beginsel

bekend.

7

Indien die plek van dominante oorspronklike oorsaak in Suid-Afrika

was, is die volle bedrag van die inkomste as van 'n Suid-Afrikaanse bron

beskou. Daar was slegs toedeling op grond van bron toegelaat in sekere

gevalle van inkomste uit die lewering van dienste, maar dit is ingevolge

spesiale hof-beslissings toegestaan.

Die bepaling van die tradisionele benaderings het aan die lig gebring

dat daar wel algemene toetse is wat deur die howe toegepas word by die

vasstelling van die bron van inkomste. Ten opsigte van die inkomste uit

die verkoop van roerende goedere is die plek van besigheidsaktiwiteite

(oftewel fisiese besigheidsplek) gewoonlik as dominante bron beskou. In

die geval van inkomste uit die lewering van dienste is die fisiese plek waar

die diens gelewer is as dominante bron beskou. Ingevolge artikel 9(1)(a)

van die Inkomstebelastingwet word alle inkomste uit die verkoop van

goedere voortspruitend uit kontrakte aangegaan in die Republiek as

vanuit 'n RSA-bron beskou. Artikel 9(1)(b) en 9(1)(bA) van die Wet

handel met tantièmes wat in die Republiek ontstaan en ag al sodanige

inkomste (uitgesluit inkomste uit gedrukte publikasies deur nie-inwoners

ontvang) vanuit 'n bron in die Republiek to wees. Artikel 9(1)(d) en

9(1)(dbis) van die Wet handel met omstandighede waar inkomste ontvang

uit die lewering van dienste buite die Republiek as vanuit 'n bron binne

die Republiek geag word.

Uit die vorige artikel

8

het dit geblyk dat die huidige bronreëls ingevolge

5

Katz

Fifth Interim Report of the Commission of Inquiry into certain aspects of the tax structure of South

Africa

(1997) 1.

6

Wesson 2000

Stellenbosch Regstydskrif

395-425.

7

CIR v Lever Bros & Unilever Ltd

1946 AD 14 SATC 1.

Wesson 2000

Stellenbosch Regstydskrif

395-425.

© Juta and Company (Pty) Ltd