Minister van Wet en Orde v Matshoba

• Jurisdiction: South Africa
• Citation: 1990 (1) SA 280 (A)

Minister van Wet en Orde v Matshoba
1990 (1) SA 280 (A)

1990 (1) SA p280

Citation	1990 (1) SA 280 (A)
Court	Appèlafdeling
Judge	Corbett HR, Botha AR, E M Grosskopf AR, Milne AR, Eksteen AR
Heard	May 18, 1989
Judgment	September 29, 1989

Flynote : Sleutelwoorde B

Binnelandse veiligheid — Aanhouding ingevolge reg 3(3) van noodregulasies gemaak kragtens art 3 van Wet op Openbare Veiligheid 3 van 1953 soos gepromulgeer in Prok R109 van 12 Junie 1986 — Geldigheid C van — Aanhoudingsbevel waarvolgens aangehoudene in Worcester gevangenis aangehou moes word — Aangehoudene egter in Victor Verster gevangenis te Paarl aangehou — In 'n aansoek vir vrylating het aangehoudene bloot beweer dat hy onwettig aangehou is — Geen verduideliking deur respondente oor hoekom hy na laasgenoemde gevangenis oorgeplaas is nie D — Nie nodig dat aangehoudene in mosie-verrigtinge enigiets meer moet beweer as dat hy teen sy sin aangehou word alhoewel dit 'n afwyking is van normale vereiste dat applikant sy volledige saak in funderende verklarings moet openbaar — Hof a quo het nie verkeerd opgetree nie deur te bevind dat aangehoudene se aansoek moes slaag — Nie korrek in E sodanige omstandighede om te beveel dat die aangehoudene oorgeplaas moes word na die gevangenis waarna verwys word in die bevel kragtens reg 3(3) nie.

Headnote : Kopnota

Op 12 Junie 1986 is die respondent kragtens art 50 van die Wet op F Binnelandse Veiligheid 74 van 1982 gearresteer en te Worcester gevangenis aangehou. Na die inwerkingtreding van die noodregulasies gemaak kragtens art 3(1)(a) van die Wet op Openbare Veiligheid 3 van 1953 soos gepromulgeer in Prok R109 van 12 Junie 1986 is hy in kennis gestel dat hy daarna aangehou is kragtens reg 3(1) van die G noodregulasies. Op 23 Junie 1986 het die Minister van Wet en Orde beveel dat hy kragtens reg 3(3) verder aangehou moes word. Die bevel is aan die Hoof van die Gevangenis, Worcester, gerig en het beveel dat die aangehoudene 'wat tans kragtens reg 3(1) in die Worcester gevangenis aangehou word, aldaar verder aangehou moet word'. Op 28 Junie 1986 is die respondent oorgeplaas na die Victor Verster gevangenis te Paarl. Op H 2 Oktober 1986 het die respondent 'n dringende aansoek aan die Kaapse Provinsiale Afdeling gerig vir sy vrylating op grond daarvan dat sy arrestasie en aanhouding onwettig en ongeldig was. Die Hof het die bevel toegestaan en bevind dat die appellant hom nie van sy bewyslas gekwyt het nie om te bewys dat die respondent wettig by die Victor Verster gevangenis aangehou is aangesien die bevel vereis het dat hy by die Worcester gevangenis aangehou moes word en dat daar geen verduideliking in die appellant se stukke was oor hoe dit gekom het dat hy na die I Victor Verster gevangenis oorgeplaas is nie. Op appèl het die appellant die bevinding aangeval en aangevoer: (a) dat die lacuna in die getuienis nie bestaan het ten opsigte van enige geskilpunt omskryf in die mosie-stukke nie: weens die gebrek aan die melding van so 'n geskilpunt in die kennisgewing van mosie en funderende beëdigde verklaring was die respondent nie geregtig om hierdie lacuna te ontgin nie; en (b) dat aangesien daar 'n geldige bevel vir die verdere aanhouding van die respondent kragtens reg 3(3) was en dit geblyk het dat hy in die verkeerde gevangenis aangehou is die korrekte prosedure vir die Hof a quo sou gewees het om 'n bevel vir sy oorplasing na die korrekte gevangenis te gelas.

Beslis (per E M Grosskopf AR; Corbett HR, Botha AR en Milne AR samestemmend; Eksteen AR afwykend), ten opsigte van (a), dat dit nie uit J die respondent se

1990 (1) SA p281

A funderende verklaring afgelei kon word dat hy sy aanval beperk het tot 'n aanval op sy arrestasie en aanhouding ingevolge reg 3(1) en 'n Hof sou nie maklik aanvaar dat so 'n party by implikasie belangrike elemente van sy teenparty se saak sou erken nie.

Beslis, verder, dat dit nie so onbillik aan die appellant was soos aangevoer nie: uit die beëdigde verklarings wat hy geliasseer het, het dit geblyk dat hy in elk geval hom nie beperk het tot die respondent se B aanval op sy arrestasie en aanhouding kragtens reg 3(1) nie.

Beslis, verder, ten opsigte van (b), dat wat die respondent aangeval het sy aanhouding in die Victor Verster gevangenis was en die enigste poging wat die respondente geopper het om dit te regverdig was die bevel vir verdere aanhouding van 23 Junie waarvolgens hy in die Worcester gevangenis aangehou moes word: Dit het geblyk uit die regulasies dat die verwysing na die Worcester gevangenis in die aanhoudingsbevel nie C toevallig of onbelangrik was nie; ingevolge reg 3(3) en (4) mag die aangehoudene nie in enige ander gevangenis aangehou word tensy die voorgeskrewe stappe ingevolge reg 3(4) gedoen is nie en dit was derhalwe duidelik dat die verdere aanhoudingsbevel van 23 Junie 1986 nie as 'n regverdigingsgrond kon dien vir die aanhouding waaroor die aangehoudene gekla het nie - vir die doeleindes van die aangehoudene se aansoek was dit regtens irrelevant en as 'n kwessie van logika was daar dus geen verweer teen die aansoek nie.

D Beslis, verder, dat die betoog deur die appellant dat die korrekte prosedure sou gewees het om die respondent oor te plaas na die korrekte gevangenis nie kon opgaan nie: daar was geen lis tussen die partye ten opsigte daarvan nie en geen party het so 'n bevel versoek nie.

Beslis (per Botha AR; Corbett HR, E M Grosskopf AR en Milne AR samestemmend; Eksteen AR afwykend), dat 'n aangehoudene toegelaat moes word om in mosie-verrigtinge 'n bevel vir sy vrylating aan te vra op sterkte van 'n funderende beëdigde verklaring waarin bloot beweer word E dat hy teen sy sin aangehou word deur, of op aandrang van, die respondent, nieteenstaande (en by wyse van 'n uitsondering op) die algemeen-geldende vereiste dat 'n applikant sy hele saak volledig in sy openingsverklaring moet openbaar, en die beperking wat normaalweg geld met betrekking tot die aantal stelle beëdigde verklarings wat in mosie-verrigtinge aanvaarbaar is.

F Beslis, gevolglik, dat, in die afwesigheid van enige bewys dat die respondent wettiglik aangehou is in die Victor Verster gevangenis, die Hof a quo korrek sy vrylating beveel het. Appèl van die hand gewys.

Die beslissing in die Kaapse Provinsiale Afdeling in Matshoba v Minister of Law and Order and Others bevestig.

Flynote : Sleutelwoorde

G Internal security — Detention in terms of reg 3(3) of emergency regulations made under s 3 of Public Safety Act 3 of 1953 as promulgated in Proc R109 of 12 June 1986 — Validity of — Order for detention requiring detainee to be held in Worcester prison — Detainee in fact held in Victor Verster prison at Paarl — In application for his release detainee merely stating that he was being unlawfully detained — No explanation by respondents of why detainee had been transferred to latter prison — Not necessary for detainee in motion proceedings to H allege anything more than that he was being held against his will even though this a departure from normal requirement that applicant must disclose his complete case in his founding affidavits — Court a quo not acting incorrectly in holding that detainee's application had to succeed — Not a proper solution to order detainee to be transferred to the prison mentioned in the order in terms of reg 3(3).

Headnote : Kopnota

I On 12 June 1986 the respondent was arrested in terms of s 50 of the Internal Security Act 74 of 1982 and detained at Worcester prison. After the coming into operation of the emergency regulations made in terms of s 3(1)(a) of the Public Safety Act 3 of 1953 and as promulgated in Proc R109 of 12 June 1986, he was informed that he was being detained in terms of reg 3(1) of those regulations. On 23 June 1986 the Minister of Law and Order ordered his further detention in terms of reg 3(3). The order was addressed to the Chief of the Prison, Worcester, and ordered J that the

1990 (1) SA p282

A detainee 'presently held in the Worcester prison... be further detained there'. On 28 June 1986 the respondent was transferred to the Victor Verster prison at Paarl. On 2 October 1986 the respondent brought an urgent application before the Cape Provincial Division for his release on the ground that his arrest and detention were unlawful and invalid. The Court granted the order, holding that the appellant had not discharged the onus of showing that the respondent was being lawfully detained at the Victor Verster prison as the order had stated that he B was to be detained at the Worcester prison and there had been no indication in the appellant's evidence as to how the respondent had come to be transferred to the Victor Verster prison. On appeal, the appellant attacked this finding and contended: (a) that the lacuna in the evidence did not exist in respect of any contention circumscribed in the motion documents: because of the lack of the mention thereof in the notice of motion and founding affidavit the respondent was not entitled to exploit this lacuna ; and (b) that, as there was a valid order for the further C detention of the detainee in terms of reg 3(3) and it appeared that he was being held in the wrong prison, the proper course for the Court a quo was to order his transfer to the correct prison.

Held (per E M Grosskopf JA; Corbett CJ, Botha JA and Milne JA concurring; Eksteen JA dissenting), as regards (a) that it could not be inferred from the respondent's founding affidavit that he had restricted his attack to an attack on the arrest and detention in terms of reg 3(1) D and a Court would not easily accept that such a party would by implication admit important elements of his opponent's case.

Held, further, that this was not as unfair to the appellant as had been contended: from the replying affidavits which he had filed it appeared that he had in any event not limited himself to the respondent's attack...