Groenewald v Minister van Justisie

• Jurisdiction: South Africa
• Judge: Van Blerk AR, Rumpff AR, Holmes AR, Wessels AR and Potgieter AR
• Judgment Date: 04 June 1973
• Citation: 1973 (3) SA 877 (A)
• Hearing Date: 24 May 1973
• Court: Appellate Division

Van Blerk, A.R.:

Dit is 'n appèl teen 'n uitspraak van KUMLEBEN, WN - A R., in die Vrystaatse Provinsiale Afdeling (sien die gewysde 1973 (2) SA 480) waardeur appellant - eiser genoem - se eis om skadevergoeding teen respondent - verweerder genoem - misluk het. Absolusie van die instansie is beveel. Laasgenoemde is as nominale verweerder gesiteer ooreenkomstig die bepalings van art. 2 van die Wet op Staatsaanspreeklikheid, 1957, ten opsigte van gelyde skade B voortvloeiende uit die beweerde onregmatige arrestasie van eiser, welke arrestasie onregstreeks deur 'n Staatsaanklaer veroorsaak sou gewees het. Die Staatsaanklaer sou wederregtelik en met kwaadwilligheid 'n lasbrief van 'n landdros ingevolge die Strafproseswet, 56 van 1955, aangevra en verkry het ten einde die eiser onregmatiglik te laat arresteer. Art. 28 (1) van gemoemde Wet - die tersaaklike gedeelte daarvan - lui soos volg:

C ''n Regter van 'n hoërhof of 'n magistraat of vrederegter kan 'n lasbrief vir die inhegtenisneming van iemand of vir die verdere aanhouding van iemand wat sonder lasbrief in hegtenis geneem is, uitreik op skriftelike aansoek deur die prokureur-generaal of deur die plaaslike staatsaanklaer of 'n polisie-offisier onderteken, waarin vermeld word die misdryf wat na bewering gepleeg is en dat op grond van inligting onder eed daar redelike gronde vir die verdenking van daardie persoon D bestaan, of op grond van inligting met dieselfde strekking deur iemand onder eed afgelê voor die regter of magistraat of vrederegter wat die lasbrief uitreik.'

Dit is gemene saak dat die Staatsaanklaer op Bethlehem ingevolge art. 28 by die landdros aldaar skriftelik aansoek gedoen het om 'n lasbrief vir die inhegtenisneming van die eiser en dat die landdros 'n lasbrief soos E aangevra, uitgereik het. In die aansoek meld die Staatsaanklaer dat op grond van inligting onder eed daar redelike gronde vir verdenking bestaan dat eiser die beweerde misdrywe in die aansoek vermeld, gepleeg hot. Dit is ook gemene saak dat sersant Krause van die Suid-Afrikaanse Polisie, gemagtig deur die lasbrief, op 14 Oktober 1969 die eiser F arresteer het. Laasgenoemde was van toe af tot 27 November in gevangenisse gehou. Middelerwyl het hy op verskeie geleenthede in die landdroshof verskyn. Op 26 Junie 1970 is hy formeel in kennis gestel dat die Staat se saak ten opsigte waarvan hy arresteer was teruggetrek is.

Eiser het nie enige getuienis aangevoer betreffende die...